Lublin miejscem dialogu przedstawicieli państw Trójmorza

Możliwość komentowania Lublin miejscem dialogu przedstawicieli państw Trójmorza została wyłączona Aktualności, galeria, Samorząd

Z Marszałkiem Województwa Lubelskiego Jarosławem Stawiarskim rozmawia Radosław Nosek

Województwo Lubelskie już po raz trzeci było organizatorem Samorządowego Kongresu Trójmorza. Jakie były najważniejsze cele tego wydarzenia? Co sprawia, że Kongres staje się ważnym miejscem wymiany opinii i doświadczeń w tej części Europy?

Lublin w dniach 16–17 maja br. kolejny raz stał się stolicą ważnej debaty i  miejscem rodzenia się projektów służących integracji i  ściślejszej współpracy regionów Europy Środkowo-Wschodniej.

Warto zauważyć, że Inicjatywa Trójmorza obejmuje 12 państw europejskich: Estonię, Łotwę, Litwę, Polskę, Czechy, Słowację, Węgry, Austrię, Słowenię, Chorwację, Rumunię i Bułgarię. Kraje te zamieszkuje 112 mln osób, co stanowi 1/3 populacji całej Unii Europejskiej. To ogromny potencjał i wielkie, ale nie w pełni wykorzystane możliwości.

Kongres organizowany w Lublinie jest przestrzenią, która służy wypracowaniu rozwiązań dążących do rozwoju Europy Środkowo-Wschodniej. Skupiamy się na tym, by zbliżać do siebie poszczególne samorządy poprzez realizację wspólnych projektów. Z  regionami Europy Środkowej łączy nas wspólna historia, ale też podobne wyzwania, np. w  obszarze niedostatecznie rozwiniętej infrastruktury. To dobre podłoże, by myśleć o wspólnych przedsięwzięciach.

Kongres cieszy się niezmiennie dużym zainteresowaniem. To ważne dla naszego regionu spotkanie gromadzi uczestników reprezentujących różnorodne obszary gospodarczej, politycznej i  samorządowej aktywności, menedżerów, przedstawicieli świata nauki, ekspertów i analityków. Jest to, jak sądzę, gwarancja ciekawej debaty i ważnych ustaleń.

W  tym roku w  panelach, dyskusjach i  innych wydarzeniach odbywających się w ramach Kongresu wzięło udział blisko 2 tys. osób reprezentujących 32 kraje (w tym osoby łączące się online). Uczestniczyło 219 prelegentów z 8 krajów. To pokazuje, że wydarzenie staje się ważnym forum wymiany opinii i doświadczeń w tej części Europy.

Dlaczego to Lublin jest gospodarzem jednego z  największych wydarzeń międzynarodowych związanych z Inicjatywą Trójmorza?

Myślę, że Lublin jest doskonałym miejscem – również w wymiarze symbolicznym – by takie wydarzenie jak Samorządowy Kongres Trójmorza zorganizować właśnie u  nas. Podpisanie w  1569 roku tzw. Unii Lubelskiej było jednym z ważniejszych wydarzeń nie tylko dla naszego regionu, ale i całej Europy. Przyjęte wówczas rozwiązania ustrojowe, gospodarcze i  społeczne są do dziś doskonałym wzorcem kształtowania współpracy między narodami. Opiera się on na dobrowolności, współdziałaniu w  tych obszarach, które realizują interes obu stron, i poszanowaniu podmiotowości partnera. Tradycja, z  której wyrośliśmy, jest w  nas ciągle żywa, a  przy tym stanowi dla mieszkańców naszego regionu ważny i  aktualny punkt odniesienia. Chcemy w  tym duchu kontynuować współpracę regionalną. Dlatego Lublin to doskonałe miejsce na międzynarodowe spotkania.

Jakie znaczenie ma Samorządowy Kongres Trójmorza zwłaszcza teraz, w czasie trwającej na Ukrainie wojny?

Z  racji na bliskość trwającej u  naszego sąsiada wojny, problematyka współpracy z Ukrainą zajęła dużo miejsca w czasie kongresowych debat. Jako województwo graniczące z państwem ukraińskim utrzymujemy na co dzień stałą i  bliską współpracę z  regionami ukraińskimi. Udzielaliśmy i udzielamy też wielopłaszczyznowej pomocy obywatelom Ukrainy – tym, którzy tam pozostali, i  tym, którzy przybyli jako uchodźcy na Lubelszczyznę. Znamy z  bezpośrednich kontaktów problemy, z  jakimi borykają się regiony ukraińskie i  dostrzegamy, że z  wieloma wyzwaniami należy zmierzyć się w bardziej systemowy sposób. Dlatego tak ważna jest dyskusja na temat różnych wymiarów współpracy z państwem ukraińskim.

Jednym z istotnych aspektów jest kwestia instrumentów finansowych niezbędnych dla odbudowy Ukrainy po zakończeniu działań wojennych. Do tych rozmów zaprosiliśmy partnerów m.in. z Unii Europejskiej, Chorwacji oraz Włoch, ale oczywiście w spotkaniach brali aktywny udział samorządowcy z Ukrainy. Podczas Kongresu konsul generalny Ukrainy w Lublinie Oleh Kuts zachęcał polskie firmy, które chcą pomóc w odbudowie Ukrainy, by wysyłały zgłoszenia do tego planu. Chcemy, by Lubelszczyzna była ważnym punktem logistyczno-przeładunkowym, a  w  proces ten zaangażowały się polskie firmy i  konsorcja budowlane. Ze swojej strony możemy zadeklarować, że polskie samorządy są gotowe uczestniczyć w odbudowie zniszczonej Ukrainy, a także wspierać aspiracje tego państwa we wstąpieniu do Unii Europejskiej. My – państwa Trójmorza – jesteśmy po to, aby Ukraińcom w tym pomóc i utorować im szybką ścieżkę.

Niedawno powstał raport pokazujący, w jaki sposób województwo lubelskie, sąsiadujące przecież z  objętą wojną Ukrainą, pomagało naszym wschodnim sąsiadom. Jak powstał ten dokument? Jaka jest skala tej pomocy?

W  związku z  pierwszą rocznicą ataku Federacji Rosyjskiej na niepodległą Ukrainę chcieliśmy podsumować dotychczasową pomoc udzieloną naszym wschodnim sąsiadom. Dlatego opracowano dokument pn. „Raport o pomocy udzielonej Ukrainie przez Województwo Lubelskie”. Uwzględnia on pomoc udzieloną przez Samorząd Województwa Lubelskiego, a  także wsparcie ze strony wszystkich Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST), administracji rządowej, instytucji publicznych, organizacji pozarządowych i  kościelnych, przedsiębiorców, a także mieszkańców regionu. Bardzo ważnym źródłem danych było badanie ankietowe przeprowadzone wśród JST. Dzięki odpowiedziom wszystkich samorządów mogła powstać unikalna część raportu dotycząca pomocy udzielonej przez gminy, miasta i  powiaty. W  dokumencie zebrano rozproszone dotąd dane. Zachęcam oczywiście do zapoznania się z całym raportem, ale przytoczę tu kilka najistotniejszych danych: przejścia graniczne w  województwie lubelskim przekroczyło 3,2 mln uchodźców z  Ukrainy, z  czego 67% stanowiły kobiety. Łączne wsparcie finansowe udzielone z  terenu województwa lubelskiego wyniosło 446 mln zł (w  tym 29,7 mln zł to pomoc udzielona przez Samorząd Województwa Lubelskiego). W  ramach pomocy rzeczowej przekazano 1700 ton, 100 tys. szt. różnego rodzaju produktów (żywność, odzież, środki higieniczne, artykuły dla dzieci, materace, koce, śpiwory, latarki, agregaty prądotwórcze, produkty medyczne, AGD, sprzęt pożarniczy, karetki). W  punktach recepcyjnych przyjęto 300 tys. uchodźców. 686 tys. uchodźców zostało przewiezionych z granicy. W 9 szpitalach, dla których organem tworzącym jest Samorząd WL, było hospitalizowanych 1,3 tys. uchodźców. Ponadto 171 tys. osób skorzystało z noclegów w  województwie lubelskim. Obecnie 6,3 tys. uczniów pobiera naukę w  placówkach oświatowych w  regionie, a  21,4 tys. uchodźców podjęło pracę w województwie lubelskim. Przyznam, że po zebraniu tych danych sam byłem zaskoczony rozmiarami udzielonej pomocy przez wiele różnych podmiotów z naszego województwa.

Podczas Kongresu podpisano porozumienie o  utworzeniu Sieci Uniwersytetów Trójmorza. W jaki sposób może to wpłynąć na wykorzystanie potencjału intelektualnego Lubelszczyzny?

Obszar współpracy poszerzamy o  komponent naukowy. Z  różnych eksperckich diagnoz dotyczących Lubelszczyzny wynika, że mocną stroną naszego województwa są właśnie uczelnie wyższe. Lublin to największy ośrodek akademicki w  Polsce wschodniej. Młodzi, wykształceni ludzie stanowią wartość dodaną naszej gospodarczej pozycji. Chcemy wykorzystać jak najlepiej ten potencjał, dlatego tak ważne jest popisanie przez przedstawicieli europejskich uniwersytetów porozumienia o utworzeniu Sieci Uniwersytetów Trójmorza. Wierzę, że przyczyni się ono do ożywiania wymiany naukowej i  zacieśnienia międzynarodowej współpracy uniwersyteckiej. Porozumienie to także podstawa planowania i  realizowania wspólnych projektów badawczych w kolejnych latach. Prezydent RP Andrzej Duda podkreślił, że marzy o tym, by Inicjatywa Trójmorza była narzędziem kształcenia kadr, które rozumieją specyfikę tego regionu. Myślę, że dzięki utworzeniu Sieci ten oryginalny profil badań naukowych będzie z  powodzeniem rozwijany w krajach Trójmorza.

Podpisano również porozumienia o utworzeniu Lubelskiego Klastra Wodorowego oraz Lubelskiego Klastra Gospodarki Obiegu Zamkniętego. Jaki jest cel tych inicjatyw?

Z  uwagi na wchodzące w  życie regulacje klimatyczne poszukiwanie alternatywnych źródeł energii staje się dziś koniecznością. W ramach działań nastawionych na ograniczenie emisji zanieczyszczeń poszukuje się paliw stanowiących alternatywę dla powszechnie stosowanych paliw kopalnych, jak węgiel, gaz ziemny czy ropa naftowa. Jako województwo chcemy w  tych procesach transformacyjnych intensywnie uczestniczyć i  wprowadzać nowe technologie. Jedną z obiecujących technologii jest produkcja wodoru z  energii odnawialnej. Podczas Kongresu podpisane zostało porozumienie o utworzeniu Lubelskiego Klastra Wodorowego oraz Lubelskiego Klastra Gospodarki Obiegu Zamkniętego. Celem tych inicjatyw jest zbudowanie stałej sieci współpracy opartej na transferze wiedzy, technologii i  rozwiązań innowacyjnych pomiędzy podmiotami publicznymi i prywatnymi, w tym: instytucjami samorządu terytorialnego, przedsiębiorcami, uczelniami, instytucjami otoczenia biznesu i  wszystkimi innymi podmiotami zainteresowanymi wspieraniem rozwoju gospodarki. Utworzenie Lubelskiego Klastra Wodorowego – którego koordynatorem jest największy producent wodoru w  Polsce, czyli Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A. – pozwoli na wykorzystanie potencjału regionu, kontynuację rozwoju i zajęcie kluczowej pozycji na rynku nowych technologii. Działania na rzecz efektywnego zagospodarowania odpadów i wytwarzania z nich innych produktów podejmuje Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A., koordynator Klastra Gospodarki Obiegu Zamkniętego. Spółka rozważa między innymi wykorzystanie ciepła z wód kopalnianych oraz lepsze wykorzystanie odpadu łupkowego np. w sektorze budowlanym lub też przy produkcji cementu. To wszystko są projekty, do realizacji których niezbędne jest zaangażowanie i  współdziałanie różnych podmiotów.

Pierwszy dzień Samorządowego Kongresu Trójmorza zwieńczyła gala wręczenia nagród „Międzynarodowy sukces w  obszarze regionów Trójmorza”. Komu jest ona przyznawana i kto w tym roku został nią uhonorowany?

Nagroda Kongresu „Międzynarodowy sukces w  obszarze regionów Trójmorza” przyznawana jest przez Radę Programową w  trzech kategoriach: „Osobowość”, „Firma międzynarodowa” oraz „Firma regionalna”. W  tym roku w  kategorii osoba otrzymał ją Mariusz Błaszczak, Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Obrony Narodowej za podejmowanie aktywnych działań w  ramach Inicjatywy Trójmorza wzmacniających nasze wspólne bezpieczeństwo, pozwalających na stabilny rozwój i wzmacnianie naszych narodów. Za aktywne wspieranie Ukrainy – kraju stowarzyszonego z państwami Inicjatywy Trójmorza na rzecz obrony swojej integralności oraz za działania na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa wschodniej flanki NATO przebiegającej przez kraje Trójmorza.

Nagrodę w kategorii firma o międzynarodowym zasięgu odebrał PKO Bank Polski za podejmowanie działań na rzecz finansowania strategicznych inwestycji polskiej gospodarki budującej potencjał Inicjatywy Trójmorza, rozwijanie swojej oferty w krajach Trójmorza oraz wielowymiarową pomoc operacyjną i charytatywną dla Ukrainy od początku pełnoskalowej wojny.

Nagrodę w  kategorii firma regionalna przyznano APIS-VITA ze Słowenii za podejmowanie aktywnych działań gospodarczych w krajach Inicjatywy Trójmorza, prowadzenie działalności na zasadach zrównoważonego rozwoju oraz współpracy z województwem lubelskim.

Wzorem lat ubiegłych uhonorowano również nagrodą honorową osobę szczególnie zasłużoną dla Inicjatywy Trójmorza i zaangażowaną w rozwijanie współpracy pomiędzy regionami i  państwami tego obszaru. Otrzymała ją Elżbieta Witek, Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej za podejmowanie działań na rzecz uczynienia płaszczyzny parlamentarnej pełnoprawnym wymiarem współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza, w szczególności za włączanie młodego pokolenia w rozwój Trójmorza m.in. poprzez promowanie idei Forum Młodych Parlamentarzystów Trójmorza.

Dziękuję za rozmowę

Samorządowy Kongres Trójmorza – GALERIA ZDJĘĆ