Drugi dzień Kongresu Trójmorza otworzył Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski. Z uczestnikami połączył się online Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki. Dyskusje w tym dniu dotyczyły głównie bezpieczeństwa energetycznego. Szefowie regionów złożyli podpisy na umowie w zakresie powołania Sieci Regionów Trójmorza, która stanowi oficjalne przypieczętowanie dotychczasowej deklaracji.
– Dyskusja dotycząca kwestii bezpieczeństwa i obronności, podczas której poszukiwaliśmy rozwiązań służących wzmocnieniu regionów w obliczu trwającej wojny, zajęła szczególnie miejsce w ramach wczorajszej debaty. W agendzie kongresu nie zabrakło sesji naukowej, tematyki międzynarodowej i ważnych spotkań biznesowych. W ramach Forum Gospodarczego mówiliśmy o przyspieszeniu procesu cyfryzacji gospodarki i cyberbezpieczeństwie. Ważnym akcentem wczorajszego dnia stało się podpisanie porozumienia o utworzeniu Sieci Uniwersytetów Trójmorza. Dzisiaj proponujemy debatę o bezpieczeństwie energetycznym, a także o suwerenności technologicznej, zielonej transformacji oraz wykorzystaniu wodoru w gospodarce – mówił Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.
Z uczestnikami zgromadzonymi w Centrum Spotkania Kultur w Lublinie połączył się Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki.
– Trójmorze to nie tylko ożywiona współpraca gospodarcza, to też współdziałanie na polu nauki i kultury. Inicjatywa powinna odegrać kluczową rolę w powojennej odbudowie Ukrainy, zagwarantować jej bezpieczeństwo, szybszy rozwój ekonomiczny i infrastrukturalny. Budowane przez nas drogi, sieci energetyczne, połączenia kolejowe, wodociągi będą namacalnym dowodem, że integrujemy nasze ojczyzny – powiedział Premier Mateusz Morawiecki.
Wśród wystąpień otwierających uczestnicy mogli również wysłuchać Minister Klimatu i Środowiska Annę Moskwę.
– To właśnie w Lublinie rozpoczęły się rozmowy o bezpieczeństwie energetycznym zanim jeszcze Europa podjęła ten dialog. Zima i wiosna zweryfikowały naszą suwerenną, przemyślaną i konsekwentną politykę energetyczną. Polska od 2015 roku nie zeszła ze ścieżki planowanych projektów, mimo zachęt do korzystania z gazociągów. Energetyka musi być filarem pracy inicjatywy Trójmorza. Mamy nadzieję, że tu, na Kongresie, powstaną projekty, które będą przykładem dla całej Europy – podsumowała minister Anna Moskwa.
Wyróżnienie Samorządowego Kongresu Trójmorza
Zaraz po wystąpieniu Rada Programowa Kongresu przyznała nagrodę Samorządowego Kongresu Trójmorza. Wyróżnienie Samorządowego Kongresu Trójmorza za działania na rzecz rozwoju współpracy energetycznej oraz efektywne wspieranie województwa lubelskiego w procesie transformacji energetycznej otrzymała Minister Klimatu i Środowiska Anna Moskwa.
O zacieśnieniu współpracy pomiędzy giełdami krajów Trójmorza opowiedział dr Marek Dietl, prezes zarządu Giełdy Papierów Wartościowych.
– Giełdy krajów Trójmorza istnieją już od 250 lat, w tym giełda warszawska licząca ponad 200 lat. Wartość spółek w regionie jest wyrównana – Polska i Austria są liderami. Gdyby rynek składał się tylko z giełd Trójmorza, to stanowiłyby zaledwie 3%, co jest wielką zachętą do integracji. Wymiernym efektem rozmów jest zabieganie o bardziej proporcjonalne regulacje, stąd zachęcam samorządy, aby emitowały swoje instrumenty finansowe na giełdach w swoich krajach – dodał prezes dr Marek Dietl.
Panel I: Bezpieczeństwo energetyczne Polski w ujęciu geopolitycznym
Dyskusja dotyczyła wyzwań, które stanęły przed Polską w kontekście energetycznym po wybuchu wojny na Ukrainie. Paneliści rozmawiali o działaniach rządu na rzecz poprawy bezpieczeństwa energetycznego Polski, dystrybucji węgla i problemów, które należało przezwyciężyć, jak również o współpracy rządu z samorządem. Poruszono kwestię obecnej sytuacji energetycznej naszego kraju oraz związanym z nią bezpieczeństwem.
Uczestnikami panelu byli m.in. Paweł Majewski – Prezes Zarządu Enea S.A., Filip Grzegorczyk – Wiceprezes Zarządu Grupy Azoty S.A. oraz Piotr Podgórski – Dyrektor Naczelny ds. Transformacji KGHM Polska Miedź S.A.
Panel II: Bezpieczeństwo energetyczne Polski i Europy
Inwazja Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. pokazała, że uzależnianie się państw od importu rosyjskich surowców energetycznych było niewłaściwym kierunkiem prowadzenia polityki energetycznej. Uczestnicy panelu rozmawiali o bezpieczeństwie dostaw surowców energetycznych, przyjrzeli się źródłom energii w poszczególnych państwach oraz przedstawili cele na przyszłe lata.
W panelu wzięli udział m.in. Anna Moskwa – Minister Klimatu i Środowiska, Wojciech Dąbrowski – Prezes PGE SA oraz Kasjan Wyligała – Prezes Zarządu Lubelski Węgiel “Bogdanka” SA. Online połączył się German Galushchenko – Minister Energetyki z Ukrainy.
Podpisanie umowy o Sieci Regionów Trójmorza
Kongres Trójmorza obfituje nie tylko w dyskusje, ale też w realizację konkretnych projektów. Dziś podpisano międzynarodową umowę o Sieci Regionów Trójmorza – formatu pogłębiającego współpracę międzyregionalną w Europie Środkowej.
Sieć została zainicjowana w 2021 roku przez Województwo Lubelskie. Podczas minionych edycji Kongresu przedstawiciele państw podpisywali Deklarację Gospodarczą Sieci Regionów Trójmorza, zwaną też Deklaracją Lubelską. Tegoroczne przedsięwzięcie było okazją, by tę ogólnie wyrażoną wolę współpracy ująć w formę konkretnego zobowiązania, dlatego też szefowie regionów uroczyście podpisali dziś umowę o utworzeniu Sieci Regionów Trójmorza.
Sygnatariuszami umowy są marszałkowie pięciu województw w Polsce oraz regionów państw Inicjatywy Trójmorza:
- Marszałek Województwa Podlaskiego Artur Kosicki
- Marszałek Województwa Świętokrzyskiego Andrzej Bętkowski
- Wicemarszałek Województwa Mazowieckiego Ewa Janina Orzełowska
- Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego Ewa Draus
- Mer Miasta Poniewież i Przedstawiciel Rady Rozwoju Regionalnego Poniewież Rytis Raczkauskas z Litwy
- Przewodniczący Rady Rozwoju Regionalnego Alitus Nerijus Cesiulis z Litwy (online)
- Przewodniczący Rady Rozwoju Regionalnego Mariampole Edgaras Pilipaitis z Litwy (online)
- Przewodniczący Rady Okręgu Dolż Dorin Kosmin Vasile z Rumunii
- Przewodniczący Rady Okręgu Timisz Alin Adrian Nika z Rumunii
- Wiceprzewodniczący Rady Okręgu Kalarasi Jon Samoila z Rumunii
- Wiceprzewodniczący Rady Okręgu Maramuresz Doru Alexandru Lazăr z Rumunii
- Sekretarz Generalny Rady Okręgu Karasz Severin Darian Ciobanu z Rumunii
- Przedstawiciel Kraju Preszowskiego Dyrektor Fabián Novotný ze Słowacji
- Przewodniczący Komitatu Hajdu-Bihar Zoltán Pajna z Węgier (online)
- Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.
Następnie odbyło się uroczyste przyjęcie nowych członków do Sieci. Podpisy złożyli:
- Przewodniczący Rówieńskiej Obwodowej Administracji Wojskowej Vitaly Koval (online)
- p.o. Przewodniczącego Odeskiej Obwodowej Administracji Wojskowej Borys Voloshenkov (online)
- Przewodnicząca Chmielnickiej Rady Obwodowej z Ukrainy Violeta Łabaziuk
- Przewodniczący Zakarpackiej Rady Obwodowej z Ukrainy Wołodymyr Czubirko
- p.o. Przewodniczącego Lwowskiej Rady Obwodowej z Ukrainy Jewhenij Hirnyk
- Dyrektor Agencji Rozwoju Regionu „Centru” z Rumunii Maria Ivan.
Dzięki przyjęciu nowych członków łącznie swój akces do Sieci zgłosiły 22 regiony z 6 krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Połączenie pozwoli na realizację wspólnych projektów z różnych dziedzin: gospodarki, infrastruktury, ochrony środowiska, cyfryzacji oraz edukacji i nauki. Ukraińskie regiony przyłączają się do Sieci na zasadzie partnerów stowarzyszonych.
Sesja międzynarodowa
W ramach sesji międzynarodowej odbyły się 3 panele.
Panel I: Zdrowie mieszkańców Trójmorza. Lepiej zapobiegać czy leczyć?
Rozwój sektora ochrony zdrowia w połączeniu z jego wpływem na rozwój regionalny obszaru Trójmorza powinien być jednym z aktualnych priorytetów inwestycyjnych i pro-rozwojowych. Wymaga to pokonania szeregu barier ekonomicznych i geopolitycznych oraz wypracowania propozycji rozwiązań.
W panelu uczestniczyli m.in. dr Piotr Kuszewski – Prezes Zarządu PTE PZU S.A., dr Ernest Podgórski – Wiceprezes Zarządu PZU Zdrowie S.A., Michał Moskal – Szef Gabinetu Politycznego Prezesa Prawa i Sprawiedliwości Jarosława Kaczyńskiego oraz Norbert Komar – Dyrektor Górnośląskiego Centrum Rehabilitacji im. gen. Jerzego Ziętka.
Panel II: Debata Regionów: Sieć Regionów Trójmorza – przyszłość i wyzwania
Dyskusja dotyczyła perspektyw rozwoju Sieci poprzez realizację projektów oraz pogłębianie współpracy w pięciu obszarach: infrastruktura, ochrona środowiska, nauka i edukacja, cyfryzacja oraz współpraca gospodarcza. Nie zabrakło również tematów związanych z perspektywami rozwoju poszczególnych regionów poprzez ich aktywny udział w Sieci, jak i korzyści płynących z tego udziału.
Wśród panelistów byli m.in. Jarosław Stawiarski – Marszałek Województwa Lubelskiego, Violeta Labazyuk – Przewodnicząca Chmielnickiej Rady Obwodowej z Ukrainy, Volodymyr Chubirko – Przewodniczący Zakarpackiej Rady Obwodowej z Ukrainy oraz Doru Lazăr – Wiceprzewodniczący Rady Okręgu Maramuresz z Rumunii.
Panel III: Wyzwania Współpracy regionów Inicjatywy Trójmorza z regionami Ukrainy – kontekst Programów Interreg
Celem panelu była identyfikacja wyzwań i zagrożeń, z jakimi w obliczu wojny zmagają się regiony przygraniczne – stworzenie płaszczyzny współpracy w celu znalezienia rozwiązań dla wspólnych problemów poprzez realizację nowych przedsięwzięć i projektów służących wsparciu Ukrainy na drodze do integracji z UE.
W obliczu toczącego się obecnie konfliktu zbrojnego w Ukrainie, a także w kontekście nadania Ukrainie statusu kraju kandydującego do Unii Europejskiej 23 czerwca 2022 r. na szczycie Rady Europejskiej w Brukseli, szczególnego znaczenia nabiera wzmocnienie zakresu współpracy transgranicznej i jej jakościowy rozwój z Ukrainą.
Programy Interreg wdrażane na tej granicy nie tylko mierzą się z nowymi wyzwaniami w budowaniu współpracy, ale także są najważniejszym instrumentem wsparcia dla przygranicznych regionów ukraińskich.
Panelistami byli m.in. Zbigniew Wojciechowski – Wicemarszałek Województwa Lubelskiego, Sławomir Tokarski – Dyrektor ds. Europejskiej Współpracy Terytorialnej, makroregionów, Interreg i wdrażania programów I w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej oraz Fabián Novotný – Dyrektor Biura Kraju Preszowskiego na Słowacji.
Wydarzenia towarzyszące
W drugiej części dnia równolegle odbywała się sesja naukowa „Sieć Uniwersytetów Trójmorza wobec wyzwań nauki i regionu”, której partnerem merytorycznym był Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. W trakcie sesji naukowej odbyły się następujące panele:
- Trójmorze jako koncepcja bezpieczeństwa i rozwoju
- Geopolityczne znaczenie Inicjatywy Trójmorza
- Potencjał współpracy państw Trójmorza z instytucjami europejskimi
- Rozwój kadr administracji publicznej dla obszaru Inicjatywy Trójmorza
- Inicjatywa Trójmorza wobec idei „superpaństwa”
- Rudowski – Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
- Soft Power Inicjatywy Trójmorza – jak budować pozycję Europy Środkowej?
- Inicjatywa Trójmorza jako przedmiot badań. Badania nad współpracą regionalną z perspektywy różnych dyscyplin naukowych.
Forum Gospodarcze
Na Forum Gospodarczym poruszono kwestie suwerenności technologicznej, rozwoju regionalnego rynku wodoru oraz wyzwań, jakie stawia zielona transformacja. W trakcie Forum podpisano też porozumienie o utworzeniu Lubelskiego Klastra Wodorowego oraz Lubelskiego Klastra Gospodarki Obiegu Zamkniętego, w którym uczestniczył marszałek Jarosław Stawiarski oraz Prezesi Spółek: Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A., Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A., PGE Dystrybucja S.A. oraz Lubelski Park Naukowo-Technologiczny S.A.
Rada Programowa Kongresu zadecydowała o przyznaniu dwóch wyróżnień Samorządowego Kongresu Trójmorza, które zostały wręczone przez marszałka Jarosława Stawiarskiego.
Wyróżnienie za wspieranie działań na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski, promowanie regionalnego komponentu Inicjatywy Trójmorza trafiło do Polskiej Grupy Energetycznej S.A.
Wyróżnienie za wieloletnie realizowanie zasady społecznej odpowiedzialności biznesu w województwie lubelskim oraz za wspieranie działań promujących regionalny komponent Inicjatywy Trójmorza otrzymała Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A.
źródło informacji: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego