Sektor przemysłowy i logistyka stoją przed ogromnymi wyzwaniami w kontekście realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Jak funkcjonować w gospodarce obiegu zamkniętego? Jak osiągnąć zeroemisyjność w przemyśle, projektować cykl życia produktów by były jak najbardziej neutralne klimatycznie? O tych m.in. problemach dyskutowano podczas konferencji „Green Industry Summit”, 18 października 2023 roku, w Sheraton Grand Warsaw.
Podczas panelu I konferencji zatytułowanym „GOZ w przemyśle” zapytano Michała Mikołajczyka, Prokurenta, Dyrektora ds. sprzedaży i marketingu, w REKOPOL Organizacji Odzysku Opakowań, co przedsiębiorcy wiedzą i sądzą o gospodarce obiegu zamkniętego?
Rekopol istnieje na polskim rynku od 2001 roku i jest jedyną w Polsce organizacją tego typu założoną przez przedsiębiorców wprowadzających na polski rynek produkty w opakowaniach. Rekopol realizuje obowiązki recyklingu odpadów opakowaniowych ciążące na przedsiębiorcach oraz obowiązki prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych.
– Przeprowadziliśmy ostatnio badania na ten temat – odpowiedział Michał Mikołajczyk. – Spytaliśmy przedstawicieli ok. 400 przedsiębiorstw, czy słyszeli o gospodarce obiegu zamkniętego? Wynik był fifty-fifty. Spytaliśmy, co rozumieją pod tym pojęciem? Większość odpowiedzi kojarzyła to określenie z gospodarką odpadami, selektywną zbiórką, recyklingiem. Zapytaliśmy się wreszcie, czy firma ma plany dotyczące gospodarki obiegu zamkniętego? Okazało się, że 45% odpowiedzi było: nie mam lub nie wiem.
Z drugiej strony, jak wskazuje Michał Mikołajczyk, coraz więcej przedsiębiorców dobrze radzi sobie z wyzwaniami gospodarki obiegu zamkniętego. Nie tkwią już w silosach poszczególnych etapów tego procesu, lecz na problem patrzą całościowo i w ten sposób szukają rozwiązań. Przykładem może być Polski Pakt Plastikowy innowacyjne partnerstwo firm – liderów transformacji opakowaniowej w Polsce – dążące do zmiany obecnego modelu wykorzystywania tworzyw sztucznych w opakowaniach w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym.
Niestety, jest też tak, że wielu przedsiębiorców chcących sprostać wymogom ekonomii i ekologii utknęło w niedoskonałych regulacjach prawnych, złej implementacji tych rozwiązań, niestabilności prawa etc. – uważa Michał Mikołajczyk. Ci, którzy tworzą prawo muszą zejść do przedsiębiorców, muszą wreszcie zacząć ich słuchać. Biznes musi być słuchany. Nie można tworzyć bubli prawnych w rodzaju ustawy kaucyjnej, która jest rozwiązaniem zbyt skomplikowanym, trudnym w implementacji, inspirowanym raczej politycznie niż rzeczywiście rozwiązującym problemy ochrony środowiska.
Przypomnijmy, że w Polsce weszła już w życie implementacja dyrektywy plastikowej, choć kilka jej kluczowych zapisów zacznie obowiązywać od roku 2024 lub 2025. Jest też uchwalona i podpisana przez Prezydenta RP ustawa o systemie kaucyjnym. Ustawa ta będzie obowiązywała od 2025 roku. Trwają też prace legislacyjne nad rozszerzoną odpowiedzialnością producenta (ROP).
Co natomiast dla przedsiębiorstw oznaczają zmiany ustaw: opakowaniowej i o odpadach? Zdaniem Michała Mikołajczyka, nowelizacja ustawy podniosła poziomy recyklingu, wobec tego przedsiębiorcy muszą ponieść większe koszty w związku z realizacją obowiązków wynikających z ustawy o gospodarce opakowaniami. Dodatkowo, nowelizacja zniosła obowiązek odzysku, co akurat jest ułatwieniem, bo przedsiębiorcy nie muszą realizować poziomów recyklingu. Zmieniona też została definicja opakowania wielomateriałowego, co oznacza, że część opakowań, które wcześniej uznawane były za wielomateriałowe, od 1 stycznia 2022 mogą nie być za takie uznawane.
Podczas konferencji „Green Industry Summit” pytano Michała Mikołajczyka, o tempo prac legislacyjnych i implementację rozwiązań w gospodarce obiegu zamkniętego (GOZ) w kontekście Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. Czy do 2030 roku uda nam się stworzyć GOZ zgodną z założeniami Agendy?
Michał Mikołajczyk odpowiedział, że mimo wszystkich zastrzeżeń co niedoskonałości proponowanych i wdrażanych zmian prawnych, świadomości przedsiębiorców odnośnie GOZ, jest optymistą.
– Mamy teraz nowe rozdanie więc powinniśmy wyraźnie przyśpieszyć – powiedział przedstawiciel REKOPOL-u. – Coraz więcej tzw. rzeczy mniejszych, sektorowych, w obszarze GOZ, powinno się udawać. Z jednej strony, trzeba wspierać, udane rozwiązania, ale też należy, wprowadzić ścisły monitoring w tym obszarze i zastosować ostrzejsze sankcje. Nie do pomyślenia przecież jest, że ok. 30% gospodarki odpadami działa w szarej strefie. Mimo wszystko, jako wolontariusz związany z Polskim Czerwonym Krzyżem, jestem optymistą. Idea humanitaryzmu, która legła u podstaw powstania tej organizacji w końcu przebiła się do świadomości i wydała owoce. Tak będzie też z osiąganiem celów zapisanych w Agendzie 2030 – podsumował Michał Mikołajczyk.
W czasie konferencji „Green Industry Summit” dyskutowano również o konieczności edukacji konsumenta. Również dlatego, że zmiany w gospodarce opakowaniowej będą mocno go dotyczyły.
– Nie sposób policzyć, ile akcji edukacyjnych przeprowadziliśmy przez ostatnie 21 lat, jednak corocznie angażujemy w działania miliony osób – powiedział Michał Mikołajczyk. – Obowiązek edukacji ekologicznej wynika z ustawowego obowiązku przedsiębiorców i my w Rekopolu realizujemy ten obowiązek za naszych klientów. Sami również od wielu lat uczymy społeczeństwo dlaczego segregacja odpadów jest tak ważna i wskazujemy, że nasze odpady, to tak naprawdę nie śmieci, a cenne surowce. Na co dzień współpracujemy z przedsiębiorcami, samorządami, organizacjami pozarządowymi, placówkami oświatowymi, osobami prywatnymi.
