Z Ambasadorem Francji w Polsce Etienne’em de Poncins, rozmawia Magdalena Gryczke

Był Pan ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym na Ukrainie w latach 2019-2023, a więc w czasie wojny Rosji z Ukrainą. Jak Pan wspomina ten czas? Co było wówczas dla francuskiej dyplomacji największym wyzwaniem?

Przed przyjazdem do Polski byłem ambasadorem Francji w Ukrainie przez 4 lata, w tym przez pierwsze 544 dni wojny. Był to oczywiście bardzo szczególny okres. Mogłem wtedy zobaczyć, jak Ukraińcy organizowali swój opór, ich odwagę w obliczu agresji, ich wytrzymałość na ataki, które znoszą od wielu miesięcy. Mogłem również zaobserwować ich determinację i trud.

Tak jak wszyscy nasi partnerzy, musieliśmy sprostać wielu wyzwaniom i to w trybie pilnym. Trzeba było pomóc naszym rodakom w Ukrainie oraz zorganizować pomoc dla Ukrainy i jej mieszkańców we wszystkich obszarach: politycznym finansowym, wojskowym, humanitarnym. Teraz, gdy konflikt przeradza się w długoterminowy, to wsparcie musimy także zapewnić w perspektywie długoterminowej.

Jakie są najważniejsze cele Pana misji jako Ambasadora Francji w Polsce?

Jestem niezwykle szczęśliwy i zaszczycony będąc obecnie ambasadorem Francji w Polsce – kraju, z którym Francja ma długie i bliskie relacje w wielu dziedzinach. Dobrze znam Polskę, ponieważ byłem już tu na placówce dwadzieścia lat temu.

Moim celem jako ambasadora będzie dalsze wzmacnianie naszych relacji we wszystkich sferach. Naszą siłą są przede wszystkim kontakty międzyludzkie – w Polsce mieszkają tysiące Francuzów, każdego roku przyjeżdża tu studiować ponad 2000 studentów. W Polsce obecnych jest także wielu francuskich przedsiębiorców i wiele dużych firm, a nasza wymiana gospodarcza cały czas ma potencjał do dalszego rozwoju.

Francja i Polska są również ważnymi członkami Unii Europejskiej i uważam, że mamy wspólnie do odegrania rolę we wzmacnianiu znaczenia Europy na świecie. Razem z naszymi partnerami możemy zbudować Europę silną, zdolną sprostać dzisiejszym i przyszłym wyzwaniom. Jest to tym bardziej prawdziwe w czasie rosyjskiej agresji na Ukrainę.

Proszę ocenić perspektywy rozwoju współpracy pomiędzy Francją i Polską w dziedzinie obronności. Czy francuski przemysł będzie wykazywał zainteresowanie udziałem w modernizacji polskiej armii?

Francję i Polskę łączą głębokie więzi w zakresie obrony i razem pracujemy nad wspólną obroną Sojuszu Północnoatlantyckiego. Obydwa nasze kraje są zaangażowane w udzielanie pomocy wojskowej Ukrainie, zarówno w ramach Unii Europejskiej, jak i relacji dwustronnych. Razem szkolimy ukraińskich żołnierzy na terytorium Polski w ramach unijnej misji EUMAM. Unia Europejska jest jedną z ram, które pozwolą nam rozwinąć interoperacyjność naszych sił zbrojnych, a tym samym wzmocnić europejski filar NATO.

Mając na uwadze tę chęć współpracy, podpisaliśmy w grudniu ubiegłego roku umowę na sprzedaż dwóch francuskich satelitów obserwacyjnych, które mają zostać wyniesione na orbitę do 2027 r. Dzięki tej umowie przyczyniamy się do wzmocnienia autonomii strategicznej Polski w zakresie wywiadu i rozpoznania sytuacji. Myślę, że wzajemna wymiana doświadczeń może być ubogacająca; Ponadto Francja jest wiarygodnym partnerem w kwestii suwerennych zdolności do obrony.

Czy Polska może być kluczowym partnerem we francuskich projektach jądrowych?

Polska zdecydowała się oprzeć swoją transformację energetyczną na odnawialnych źródłach energii oraz na energii jądrowej. Nasze dwa kraje łączy silne partnerstwo w tej dziedzinie, które – jak sądzę – będzie się dalej rozwijać.

Francja i Polska są członkami sojuszu na rzecz atomu, który ma na celu zjednoczenie wszystkich krajów europejskich, chcących wykorzystywać energię jądrową równolegle z odnawialnymi źródłami energii tak, by z powodzeniem przeprowadzić transformację energetyczną. Wzywamy do opracowania europejskiego planu działania na rzecz rozwoju współpracy w kwestiach energetyki jądrowej, w tym podnoszenia kwalifikacji, innowacji, norm bezpieczeństwa, działań związanych z likwidacją obiektów energetyki jądrowej i odpadami promieniotwórczymi. Aktualna pozostaje również francuska oferta, złożona przez koncern EDF, która ma przyczynić się do rozwoju projektu energetyki jądrowej w Polsce. Propozycja francuska jest ofertą w pełni europejską, jej wszystkie komponenty produkowane są w Europie przy czym bardzo dużą ich część mogłaby być wytwarzana w Polsce. Jest to również zintegrowana i kompleksowa oferta, z technologią już zatwierdzoną przez trzy europejskie organy ds. bezpieczeństwa jądrowego, transferami własności przemysłowej i konkurencyjnym finansowaniem. Celem oferty EDF jest połączenie floty EPR (konkretnych projektów już działających lub w budowie we Francji, w Wielkiej Brytanii i Finlandii) z europejskim łańcuchem dostaw. W tym kontekście wybór przez stronę polską reaktora EPR wzmocniłby przyszłą współpracę zmierzającą do zbudowania łańcucha dostaw zdolnego sprostać wyzwaniom jutra.

Francja jest również gotowa współpracować z Polską w zakresie całego cyklu paliwowego, jak i szkolenia wykwalifikowanych specjalistów. Oferta ta stanowi spójny i nierozerwalny pakiet, który wzmocni długoterminowe partnerstwo strategiczne między naszymi dwoma krajami. W tym względzie wierzymy, że polskie władze docenią atuty francuskiej oferty w oparciu o jej parametry merytoryczne, zgodnie z określonymi przez siebie zobowiązaniami politycznymi.

W jakich obszarach gospodarczych Polska powinna ściśle współpracować z Francją na rzecz zwiększenia konkurencyjności gospodarki Unii Europejskiej?

Na polu gospodarczym nasze dwa kraje mają wspólnie do odegrania rolę w zwiększaniu suwerenności gospodarczej Unii Europejskiej. W szczególności wymaga to wystarczająco stabilnych i niskich cen energii, aby przedsiębiorstwa mogły być konkurencyjne – a zatem poprzez transformację energetyczną, którą zarówno Francja, jak i Polska są zdecydowane przeprowadzić. Wiąże się to również z polityką reindustrializacji naszego kontynentu, na przykład poprzez akt UE w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie (Net Zero Industry Act), który stanowi ramy dla planu przemysłowego Zielonego Ładu. Oznacza to również wysiłki na rzecz rozwoju kompetencji. Suwerenność gospodarcza obejmuje także autonomię cyfrową i naszą wspólną zdolność do umożliwiania start-up’om dalszego rozwoju w Europie.

Musimy nadal zwiększać naszą atrakcyjność gospodarczą i zachęcać do inwestowania w naszych krajach. Francja rozpoczęła właśnie szeroko zakrojoną międzynarodową kampanię promującą swą atrakcyjność gospodarczą pod hasłem „Razem zróbmy wrażenie – wybierz Francję”, „Make it Iconic – Choose France” w wersji angielskiej. Przez ostatnie cztery lata Francja była najbardziej atrakcyjnym gospodarczo krajem w Europie, wyprzedzając Niemcy i Wielką Brytanię. Każdego roku do naszego kraju trafia ponad 1750 projektów. Oczywiście istnieje wiele możliwości dla polskich inwestycji we Francji i dalszego rozwoju naszej wymiany gospodarczej.

Jakie są najważniejsze wyzwania stojące przed Unią Europejską w najbliższych pięciu latach? Czy Pana zdaniem wizja Europy dwóch prędkości stanie się realna?

Głównym wyzwaniem stojącym przed Unią Europejską w nadchodzących latach jest jej suwerenność. Jak zauważył prezydent Francji, Emmanuel Macron na forum GLOBSEC w Bratysławie, w maju tego roku, musimy zbudować bardziej autonomiczny europejski potencjał w dziedzinie energetyki, technologii i wojskowości oraz sprawić, że Europa stanie się graczem, a nie tylko obserwatorem strategicznych zmian w swoim otoczeniu. Musimy również przygotować się na zbliżające się rozszerzenie Unii Europejskiej, bowiem kilka krajów, w tym Ukraina, ubiega się o członkostwo. Jednocześnie powinniśmy podjąć refleksję nad niezbędną reformą Unii.

Wierzę, że polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej, w pierwszej połowie 2025 r., zapewni nam możliwość ścisłej współpracy w tych kwestiach i dalszego rozwoju tego wielkiego i pięknego projektu, jakim jest wspólna Europa.