Podczas tegorocznej edycji Europejskiego Forum Nowych Idei (EFNI), przedstawiciele rządu, pracodawcy i związkowcy zastanowią się nad wyzwaniami, przed którymi stoi gospodarka w Polsce i Unii Europejskiej. System emerytalny, ustawa o związkach zawodowych, ustawa o pracy tymczasowej czy mechanizmy dialogu społecznego to największe punkty sporne, których rozstrzygnięcie może mieć kluczowe znaczenie dla gospodarczej przyszłości Polski.

Okrągły Stół pracodawców, związków zawodowych i polityków podczas EFNI – jedna z najważniejszych debat Forum– dotknie spraw najwyższej wagi dla polskiej i unijnej gospodarki. Hasłem przewodnim tegorocznego EFNI jest „Przyszłość pracy. Realia, marzenia, mrzonki”. Dlatego też podczas debaty trójstronnej na wokandzie znajdzie się 5 najważniejszych tematów dotyczących rynku pracy w Polsce, budzących największe kontrowersje w dyskursie publicznym. Wezmą w niej udział przedstawiciele rządu, pracodawców oraz reprezentanci największych organizacji związkowych w Polsce i Europie, m.in.:

• Stanisław Szwed – sekretarz stanu i wiceminister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej,
• Jerzy Kwieciński – sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju,
• Agnieszka Lenartowicz-Łysik – doradca Prezydenta RP,
• Piotr Duda – przewodniczący Rady Dialogu Społecznego i NSZZ „Solidarność”,
• Jerzy Bartnik – prezes Związku Rzemiosła Polskiego,
• Jan Guz – przewodniczący OPZZ,
• Marek Mnich – wiceprzewodniczący Forum Związków Zawodowych,
• Wojciech Warski – przewodniczący Konwentu Business Centre Club,
• LucaVisentini – sekretarz generalny Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych ETUC,
• Henryka Bochniarz – prezydent Konfederacji Lewiatan i wiceprezydent BusinessEurope,
• Markus Beyrer -dyrektorgeneralnyBusinessEurope,
• Jacek Krawczyk – przewodniczący Grupy Pracodawców EKES.

Uczestnicy będą dyskutować, jak pogodzić rozwój gospodarki ze społecznymi oczekiwaniami, zwłaszcza w kontekście systemu emerytalnego, bezpieczeństwa i elastyczności rynku pracy czy efektywnego dialogu społecznego.

Gdzie przebiegają główne osie kontrowersji?

Po pierwsze, system emerytalny. Związki zawodowe popierają prezydencki projekt obniżenia wieku emerytalnego i dodatkowo postulują umożliwienie przejścia na emeryturę bez względu na wiek osobom mającym staż ubezpieczeniowy (praca, urlopy macierzyńskie i wychowawcze) 35-40 lat. Zdaniem pracodawców wiek emerytalny powinien być uzależniony od długości trwania życia. Podwyższanie wieku emerytalnego kobiet powinno być kontynuowane w dotychczasowym tempie, a w przypadku mężczyzn, może być powstrzymane na poziomie 66 lat, do czasu zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn.

Po drugie, nowe prawo pracy.We wrześniu tego roku prace rozpocznie Komisja Kodyfikacyjna ds. Prawa pracy, która ma na celu wypracowanie bardziej elastycznych regulacji dostosowanych do dynamicznych zmian na rynku. Pracodawcy i pracownicy zgadzają się, że polski Kodeks Pracy, który powstał w 1974 r. i był wielokrotnie nowelizowany, wymaga gruntownej modernizacji.

Grzegorz Baczewski, dyrektor Departamentu Pracy, Dialogu i Spraw Społecznych:Wszyscy są zgodni, że przepisy powinny być jasne i stabilne i nie zmieniać się częściej niż raz do roku. Punktem spornym jest natomiast kwestia zatrudniania i czas pracy. Dyskutowany jest m.in. pomysł wdrożenia, wzorem innych państw, tzw. jednolitego kontraktu, który dopuszczałby jeden typ umowy o pracę. Głównym wyzwaniem jest wyważenie przepisów gwarantujących pracodawcom elastyczność zatrudnienia, przy jednoczesnych gwarancjach bezpieczeństwa dla pracowników. Debata Okrągłego Stołu na EFNI może być dobrym miejscem do wypracowania konkretnych rozwiązań, satysfakcjonujących wszystkie strony dialogu.

Po trzecie, ustawa o związkach zawodowych. Od kilku lat związki zawodowe wspólnie z organizacjami pracodawców prowadzą dialog dotyczący możliwych zmian w przepisach zbiorowego prawa pracy, w tym w ustawie o związkach zawodowych. Pewne kwestie zostały wyjaśnione i ukształtował się wstępny kompromis organizacji związkowych, pracodawców i rządu. Dobrym przykładem jest tu chociażby realizacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego w zakresie przyznania prawa tworzenia i wstępowania do związków zawodowych osobom świadczącym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy. Jednak szereg kontrowersji budzą propozycje towarzyszące rozszerzeniu tego prawa. Zasadnicze kontrowersje budzą propozycje towarzyszące rozszerzeniu ww. prawa m.in. dotyczące szczególnej ochrony.

Po czwarte, ustawa o pracy tymczasowej. Istotą ustawy jest ograniczenie stosowania pracy tymczasowej do 18 miesięcy (podczas okresu 36 miesięcy wykonywania pracy dla danego pracodawcy). Wprowadzono także szereg kar dla firm. Zdaniem pracodawców, przepisy regulujące sankcje będą budzić w praktyce szereg wątpliwości. Ponadto pracodawcy postulują o wydłużenie okresu wykonywania pracy na rzecz jednego pracodawcy użytkownikado 24 miesięcy, zakładając, że podstawą zatrudnienia będzie umowa o pracę.

Po piąte, mechanizmy dialogu społecznego. Powołana blisko rok temu przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Rada Dialogu Społecznego zastąpiła Trójstronną Komisję do Spraw Społeczno-Gospodarczych. W dyskursie publicznym pojawiają się jednak pytania, w którą stronę mógłby ewoluować model dialogu między rządem, pracodawcami i związkowcami w Polsce i czy obecne rozwiązania są wystarczające.