Polska gospodarka w następnych latach w dużej mierze stawać będzie przed wieloma wyzwaniami politycznymi i ekonomicznym, cywilizacyjnymi, podobnymi do tych, które występują w wielu państwach, będących dziś na wyższym jeszcze poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego. Jest wysoce prawdopodobne, że wojna na Ukrainie będzie trwała znacznie dłużej, niż przewidywało to do niedawna wielu analityków i uczestników rynku. Gospodarkę światową obecnie współkształtują inne czynniki ryzyka, takie jak deglobalizacja, konflikty na tle rywalizacji w handlu światowym czy te związane z bezpieczeństwem regionalnym i światowym. Wciąż aktualny jest problem, jak implementować zasady zrównoważonego rozwoju. A na te pytania nakładają się dylematy, dotyczące transformacji energetycznej czy – jak niektórzy ją postrzegają – „zielonej” transformacji, a także perspektywy szybko postępującej digitalizacji – czy szerzej – rewolucji technologicznej.

Coraz częściej problemy polskiej gospodarki czy – szerzej – naszego rozwoju społeczno-gospodarczego, związane są właśnie ze wspomnianymi tematami. Coraz częściej również spoglądamy i analizujemy wyzwania o charakterze globalnym, które okazują się wspólne dla wielu państw na świecie. I to mimo występujących różnic w ich potencjale ekonomicznym i uwarunkowaniach społeczno-politycznych. Kraje, które rozwijają się szybciej, doceniają niezastąpioną rolę nauki i nowych kompetencji w zmieniającym się świecie. Obecnie wykorzystanie wiedzy jest ważnym, trwałym elementem, wzmacniającym skuteczność także procesu transformacji europejskiej gospodarki, w tym również gospodarki polskiej. Nauka odpowiada coraz skuteczniej na aspiracje intelektualne i zawodowe młodego pokolenia. Szkoły wyższe, w tym uniwersytety na całym świecie, odgrywają, w tym zakresie kluczową rolę.

Jak wygląda współpraca polskiego biznesu i świata nauki? Ma ona oczywiście miejsce, ale z punktu widzenia potrzeb dalszego, bardziej harmonijnego rozwoju naszego państwa, powinna być znacznie bardziej wszechstronna, praktyczna, bardziej efektywna i w dużej mierze odnosząca się do szybko dokonujących się zmian i tendencji w globalnej gospodarce, w szczególności w sferze technologii, ale również i w odniesieniu do mądrej adaptacji społecznej i kulturowej procesów dokonujących się w świecie. Są to po prostu teraz naczynia połączone.

Uniwersytet Warszawski, ze swojej strony, nie tylko dostrzega współczesne wyzwania o różnym charakterze, ale próbuje je skutecznie diagnozować, wspierać tam, gdzie to konieczne oraz ograniczać ich potencjalne, negatywne skutki, z punktu widzenia interesu publicznego. To jest wymóg na rzecz dobrze funkcjonującego państwa.
Dla przykładu tylko, nasza uczelnia od wielu lat współpracuje z biurami karier korporacji i z sukcesem dostosowuje strukturę kierunków do potrzeb rynku pracy. Ale to tylko jeden taki konkretny przykład. Uniwersytet Warszawski w coraz większym stopniu kształci przyszłych przedsiębiorców, innowatorów i kreatorów rynku.
W ostatecznym rozrachunku bowiem decydujące znaczenie dla sukcesu modernizacyjnego Polski będzie miało przedsiębiorcze i proinnowacyjne nastawienie firm publicznych i prywatnych, pracowników i konsumentów. Jestem głęboko przekonany, że nauka musi szybko podążać za potrzebami nowoczesnej gospodarki, a nawet je wyprzedzać.

Uniwersytet Warszawski, we współpracy z innymi czołowymi polskimi i zagranicznymi uczelniami, jest aktywny w tworzeniu silnego środowiska krajowego i zagranicznego dla wspierania rozwoju badań, zarówno podstawowych, jak i aplikacyjnych, i wykorzystywania ich wyników do komercjalizacji i tworzenia startupów, dających szansę na jeszcze większe zbliżenie nauki i biznesu.

Uniwersytet Warszawski jest członkiem europejskiego Sojuszu 4EU+ i od początku jego istnienia aktywnie uczestniczy we wszystkich działaniach, współtworząc ofertę edukacyjną, badawczą, wspólnie realizując projekty i inicjatywy związane z innowacyjnością, transferem technologii i społeczną odpowiedzialnością uczelni. Sojusz tworzy obecnie osiem uczelni: Uniwersytet Karola w Pradze, Uniwersytet w Heidelbergu, Uniwersytet Paris-Panthéon-Assas, Uniwersytet Sorboński, Uniwersytet Kopenhaski, Uniwersytet w Mediolanie, Uniwersytet Genewski i Uniwersytet Warszawski.

W procesie kształcenia uważnie analizujemy szybkie zmiany, jakie zachodzą między innymi w związku z rozwojem sztucznej inteligencji. UW jest często gospodarzem i organizatorem spotkań przedstawicieli władz uczelni, naukowców zajmujących się sztuczną inteligencją, a także reprezentantów władz państwowych i firm technologicznych działających w branży AI. Uniwersytet Warszawski coraz częściej postrzegany jest jako europejski hub innowacji. Warto wspomnieć też, że kwantowe technologie, badane przez naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego przyczyniają się do rozwoju prototypu odbiornika dla misji kosmicznych. Dla przykładu tylko, projekt kierowany przez dr. hab. Michała Parniaka-Niedojadło z Centrum Optycznych Technologii Kwantowych w Centrum Nowych Technologii CeNT UW oraz z Wydziału Fizyki UW jest realizowany na zlecenie Europejskiej Agencji Kosmicznej. Dzięki projektowi OGLE – jednemu z największych na świecie przeglądów nieba, odkryto tysiące zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego oraz wiele nowych gwiazd zmiennych.

Zespół prof. Jacka Jemielitego (Centrum Nowych Technologii UW) wraz z współautorami (m.in. z Wydziału Fizyki UW) opracował metodę zwiększania trwałości mRNA, co ma potencjał zastosowania w terapii nowotworowej, regeneracyjnej oraz przy szczepionkach genetycznych. Laboratorium Związków Biologicznie Czynnych przy CNBCh. UW oferuje usługi analityczne (HPLC-MS, HPLC-MS/MS) m.in. dla przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego, takie jak: identyfikacja składników i zanieczyszczeń, walidacja metod analitycznych. Nasza uczelnia jest członkiem Mazowieckiego Klastra Chemicznego, który zrzesza uczelnie, park przemysłowy, sektor badawczy i biznes. Współpraca dotyczy m.in. nowych źródeł energii, medycyny, produkcji substancji chemicznych aktywnych. To tylko kilka przykładów współpracy fizyków, chemików i biologów z Uniwersytetu Warszawskiego z przemysłem, komercjalizacji konkretnych projektów.

Chciałbym jeszcze podać inny przykład, tzw. edukacji celowanej. Jestem przekonany, że takim właśnie doskonałym przykładem było utworzenie Wydziału Medycznego na Uniwersytecie Warszawskim. Mając na względzie sięgającą tradycji Szpitala Ujazdowskiego współpracę między WIM a Uniwersytetem Warszawskim, naturalnym było utworzenie na potrzeby cywilne kierunku lekarskiego. Jedną z wielkich korzyści tej współpracy jest to, że studenci kierunku lekarskiego odbywają praktyki w największym i najnowocześniejszym szpitalu wojskowym w Polsce, korzystając również z jego najlepszej bazy nauk podstawowych. Już teraz dostrzegamy również ogromne zapotrzebowanie na wojskowych medyków, lekarzy obytych z medycyną pola walki, która to wiedza jest również wartościowa przy codziennej pracy, np. przy medycynie katastrof, czy zdarzeniach masowych. Dlatego widzimy uzasadnienie do powstania kierunku na potrzeby wojska. Takie rozwiązanie, edukacja celowana, zabezpieczałaby konieczność szybkiego wykształcenia wojskowych medyków. Już za kilka lat będziemy mogli odpowiedzieć w praktyce na rosnące zapotrzebowania rynku.

Dzieje się tak od dawna na uniwersytetach w USA, Izraelu oraz wielu państwach europejskich. Dlatego też silne związki Uniwersytetu Warszawskiego z wieloma uczelniami amerykańskimi, europejskimi, ale także niektórymi na kontynencie azjatyckim, to jedna z kluczowych przesłanek nowoczesnej i stale rozwijającej się uczelni.

Uniwersytet Warszawski, poprzez swoje projekty badawcze, wysoki poziom nauczania, międzynarodowe sojusze i współpracę z otoczeniem, w tym także z biznesem, staje się jednym z naturalnych liderów transformacji gospodarczej Polski. To tu wiedza spotyka się z innowacją, a nauka z praktyką. Właśnie w tym tkwi szansa na nowoczesną, konkurencyjną gospodarkę przyszłości.