Za nami pierwszy dzień Samorządowego Kongresu Trójmorza, który już po raz trzeci został zorganizowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie. Na uroczystym otwarciu gościliśmy Prezydenta RP Andrzeja Dudę, który co roku obejmuje Kongres patronatem honorowym, oraz Marszałek Sejmu RP Elżbietę Witek. W wydarzeniu biorą udział przedstawiciele 244 regionów z 12 państw członkowskich Inicjatywy Trójmorza.

Kongres organizowany w Lublinie jest platformą służącą wypracowaniu rozwiązań na rzecz rozwoju regionów zlokalizowanych między Morzem Bałtyckim, Adriatyckim i Czarnym. Forum odpowiada na bieżące działania, które dokonują się w obszarze społeczno-gospodarczym państw. Celem spotkań jest także niwelowanie różnic infrastrukturalnych Europy Środkowo-Wschodniej w stosunku do państw zachodnich.

Zgromadzonych w Centrum Spotkania Kultur gości powitał Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.

– Poprzez Inicjatywę Trójmorza chcemy przyspieszać w Europie Środkowej procesy digitalizacji, rozbudowy infrastruktury i szlaków transportowych. Jestem przekonany, że obecność podczas dzisiejszego wydarzenia tak wielu znamienitych reprezentantów różnych obszarów gospodarczej, politycznej i samorządowej aktywności, również przedstawicieli świata nauki, ekspertów i analityków – stanowi gwarancję owocnych obrad i ciekawej debaty. W dobie wojny na Ukrainie, ta inicjatywa jest bardzo trafiona i niezwykle ważna. Cieszę się, że jako biedniejsza część Europy, możemy gonić kraje starej Unii Europejskiej, aby razem z nami tworzyła jeden silny organizm – zapowiedział Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.

Uroczyste wystąpienie wygłosił również Prezydent RP Andrzej Duda, który już po raz trzeci objął Samorządowy Kongres Trójmorza patronatem honorowym.

– To wydarzenie stało się bardzo ważną platformą wymiany doświadczeń w naszej części Europy. To już trzeci kongres realizowany w bardzo trudnych czasach – tym razem jesteśmy zaledwie 100 km od granicy Polski z Ukrainą, która padła ofiarą brutalnej rosyjskiej agresji. Dzisiaj bezpieczeństwo jest głównym tematem większości naszych spotkań. Trójmorze ma stanowić akcelerator, który przyspieszy rozwój i spowoduje, że w niedługim czasie przynajmniej większość krajów przegoni znaczną część gospodarek zachodnioeuropejskich. Jesteśmy w stanie to zrealizować, bo jesteśmy znacznie odporniejsi na kryzysy – dodał Prezydent Andrzej Duda.

Następnie głos zabrała Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek.

– Bardzo się cieszę, że komponent parlamentarny został wpleciony w dzisiejsze spotkanie. Pielęgnujemy wspólną tożsamość, ale przede wszystkim mamy ogromne poczucie potencjału, jaki tkwi w naszych państwach i w naszych narodach, potencjału, którego nie możemy zmarnować. Trzeba zrobić wszystko, żeby Inicjatywa Trójmorza budowała naszą wspaniałą przyszłość. Życzę, żeby to spotkanie było bardzo owocne i obfitujące zarówno w wymianę poglądów, jak też powstawanie cennych idei – powiedziała Marszałek Sejmu RP Elżbieta Witek.

Poseł do Parlamentu Europejskiego Beata Mazurek odczytała list Premiera, Prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego.

Panel I: Przyszłość Inicjatywy Trójmorza – szanse i wyzwania w nowym kontekście regionalnym

Zbliżenie Ukrainy do Trójmorza daje nowy impuls, ponieważ Trójmorze może stać się platformą do europeizacji Ukrainy i wprowadzenia jej do Unii Europejskiej. Wojna na Ukrainie pokazała, jak silne i potrzebne są bliskie relacje makroregionalne wpływające na bezpośrednią pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych. Kwestie bezpieczeństwa i współpracy makroregionalnej stanowić będą przyszłą oś współpracy państw i regionów Trójmorza, współpracy, której efektem jest przesunięcie europejskiego punktu ciężkości w kwestiach gospodarczych i politycznych.

W panelu wystąpili: Marcin Przydacz – Sekretarz Stanu, Szef Biura Polityki Międzynarodowej KPRP, Paweł Jabłoński – Podsekretarz Stanu w MSZ i Pełnomocnik rządu ds. Inicjatywy Trójmorza, a także ambasadorzy z Estonii i Litwy, tj. Miko Haljas i Gediminas Varvuolis.

Po pierwszym panelu wystąpienie wygłosili minister zdrowia Adam Niedzielski.

– Dyskutując o sprawach bezpieczeństwa często zapominamy, że ma ono wiele wymiarów, m.in. zdrowotny. Ostatnie trzy lata pokazały, jak ogromne znaczenie ma bezpieczeństwo zdrowotne oraz to, czy jesteśmy zabezpieczeni farmaceutycznie i czy mamy pewne gwarancje pod kątem bezpieczeństwa lekowego. Zastanawiamy się, jak postępować w przyszłości jeśli chodzi o produkcję substancji leczniczych – mówił minister Adam Niedzielski.

Panel II: Bezpieczeństwo w regionie

Prelegenci poruszyli zagadnienia dotyczące rozszerzenia NATO o nowych członków, tj. Finlandii i Szwecji, bezpieczeństwo oraz planowanego szczytu NATO w Wilnie. W panelu wzięli udział m.in. gen. broni Wiesław Kukuła – Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych oraz Eduardas Borisovas – Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Republiki Litewskiej w Polsce.

Po drugim panelu z uczestnikami połączył się również Andrzej Bittel – Sekretarz Stanu, Pełnomocnik rządu ds. przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu.

– Podejmujemy działania na rzecz rozbudowy południkowych połączeń drogowych i kolejowych, których deficyt tak silnie odczuwamy w naszym regionie. Wynegocjowanie na forum Unii Europejskiej projektów włączenia do sieci transportowej korytarza Morze Bałtyckie–Czarne–Egejskie jest realnym efektem podjętych działań. Ten korytarz będzie pokrywał się z kluczowym projektem Via Carpatia – zapowiadałminister Andrzej Bittel.

Po drugim panelu do zgromadzonych słowo skierował prof. nadzw. dr hab. Przemysław Czarnek – Minister Edukacji i Nauki.

– Dzisiaj Lublin staje się europejską stolicą nauki, gdyż tutaj powstaje Sieć Uniwersytetów Trójmorza. Jeśli inicjatywa Trójmorza powstała po to, żeby nasze kraje rozwijać na każdej płaszczyźnie, to nie jest to możliwe bez podbudowy naukowej. Jeśli chcemy autentycznego rozwoju krajów Trójmorza oraz efektywnego i błyskawicznego nadrobienia strat, które w dużej mierze wynikają z imperializmu rosyjskiego i sowieckiego, to musimy polegać na osiągnięciach naukowych – powiedział minister Przemysław Czarnek.

Podpisanie umowy o utworzeniu Sieci Uniwersytetów Trójmorza

Porozumienie o utworzeniu Sieci Uniwersytetów Trójmorza zostało podpisane przez Ministra Edukacji i Nauki prof. Przemysława Czarnka, Rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II ks. prof. dr. hab. Mirosława Kalinowskiego oraz pozostałych przedstawicieli uniwersytetów z państw tworzących Inicjatywę Trójmorza.

Sesja międzynarodowa

W ramach sesji międzynarodowej odbyły się 4 panele:

• Panel I: Via Carpatia – korytarz transportowy Trójmorza. W panelu wzięli udział m.in. Michał Mulawa – Wicemarszałek Województwa Lubelskiego, János Ádám Karácsony – Wiceprzewodniczący Rady Komitatu Pest Megye, Członek KOR (Węgry) Dariusz Seliga – Prezes PKP CARGO oraz Marek Słomka – Prezes CARGOTOR.
• Panel II: Bezpieczeństwo energetyczne i transformacja sektora energii w aspekcie geopolitycznym. W trakcie panelu poruszono kwestie m.in. roli surowców lokalnych w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski, inwestycji w OZE jako sposobu na kontynuację transformacji energetycznej oraz zapewnienia czystej i bezpiecznej energii dla przemysłu. Wśród panelistów byli m.in. Jarosław Kwasek – Prezes Zarządu PGE Dystrybucja, Katarzyna Suchcicka – Dyrektor Generalny OX2 oraz Dariusz Dumkiewicz – Zastępca Prezesa Zarządu Lubelski Węgiel Bogdanka S.A.
• Panel III: Ukraina na drodze odbudowy i integracji europejskiej. W panelu wzięli udział m.in.: Oleh Kuts – Konsul Generalny Ukrainy w Lublinie Mirosław Bendzera – Prezes Zarządu Grupy Grenevia Famur i prof. dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse – Uniwersytet Warszawski.
• Panel IV: Państwa Inicjatywy Trójmorza wobec agresji Rosji na Ukrainę. W panelu wystąpili m.in. dr Gediminas Kazėnas – pracownik naukowy Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Michała Römera w Wilnie, specjalista w Ministerstwie Obrony Narodowej Litwy /Litwa oraz Jan Rafael Lupoměský – były doradca prezydenta Czech Václav Klausa, ekspert ds. międzynarodowych (Czechy).

Wydarzenia towarzyszące

W drugiej części dnia równolegle odbywały się:

• sesja naukowa, która ma na celu zacieśnianie współpracy między ośrodkami naukowymi. Uczestnicy mogli wziąć udział w 7 panelach dotyczących m.in.: współpracy uniwersytetów, poszukiwania wspólnych instrumentów współpracy badawczej czy transformacji cyfrowej i cyberbezpieczeństwa.
• Forum Gospodarcze, które ma kompleksowo wspierać ofertę małych i średnich przedsiębiorstw z województwa lubelskiego i tworzyć odpowiednie warunki do ich rozwoju. W trakcie Forum przewidziano seminaria tematyczne dotyczące roli kobiet w świecie biznesu, ponadto rozmawiano o rozwoju w obszarze cyfryzacji.
• Wschodni Kongres Młodych Liderów organizowany przez Europejski Dom Spotkań – Fundację Nowy. Celem wydarzenia jest przygotowanie osób młodych do uczestnictwa w dyskusji na temat przyszłości Polski, Europy i świata. W trakcie tego wydarzenia młodzi mogli być świadkami nawiązywania współpracy organizacji z różnych państw europejskich.

W poprzednich edycjach Kongresu w 2021 i 2022 roku wzięło udział ponad dwa tysiące osób z 25 krajów świata.

źródło informacji: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie