Temat oznakowań na opakowaniach jest niezwykle szeroki. Istnieją branże, np. spożywcza czy kosmetyczna, które wymagają umieszczenia dodatkowych oznakowań, a te z kolei często dotyczą już samego produktu i sposobu postępowania z produktem. Mimo, że UE stara się, by jej prawo było podobne we wszystkich państwach członkowskich, to w kwestii oznakowań na opakowaniach w zakresie środowiska należy badać każdy kraj osobno. Owszem, pewne ogólne zasady mogą być podobne, jednak różnic jest na tyle dużo, że nie da się mówić jeszcze o wspólnym oznakowaniu opakowań w UE.

Artykuł dotyczy możliwości umieszczania znaków na opakowaniu w zakresie środowiska.

Unia Europejska zapowiada, że prawo unijne będzie coraz częściej wprowadzane rozporządzeniami a nie, jak do tej pory miało to miejsce, dyrektywami. Ma to być próbą ujednolicenia rynków, by uniknąć sytuacji takich jak np. różnice w prawnych systemach krajowych czy też brak możliwości porównania elementów systemowych.

W Polsce kwestie opakowań i oznakowania umieszczanego na opakowaniach reguluje ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1114) (dalej: „ustawa”). Artykuł nie porusza dodatkowych regulacji prawych w zakresie środków niebezpiecznych, leczniczych, weterynaryjnych czy suplementów diety, z których wynikają dodatkowe obowiązki.

Opakowanie, które zostaje wprowadzane do obrotu musi spełniać szereg wymagań środowiskowych. Mówią o tym art. 11 i art. 12 ustawy. Natomiast ogólne zasady umieszczania oznakowań na opakowaniach przedstawia art. 15 ustawy. Do tych zasad zaliczamy odpowiednio:

1. umieszczanie oznakowania na opakowaniu jest dobrowolne. Stoimy na stanowisku, że jest to dobra praktyka – zwłaszcza, gdy chodzi o opakowania wykonane z tworzyw sztucznych. Jest to ważne zwłaszcza z punktu widzenia recyklera z jakim tworzywem sztucznym ma on do czynienia.
2. umieszczone oznakowania, powinno być wyraźne, widoczne, czytelne i trwałe nawet po otwarciu opakowania. Jeżeli z powodu rozmiaru opakowania nie możemy umieścić oznakowania, można nakleić etykietę, która sama w sobie nie powinna stanowić przeszkody dla recyklingu.
3. zastosowane oznakowanie wskazuje:

• rodzaj materiału, z którego opakowanie zostały wykonane,
• w przypadku możliwości opakowania wielokrotnego użytku- oznakowanie wielokrotnego użycia opakowania,
• w przypadku przydatności opakowania do recyklingu, oznakowanie opakowania przydatnych do recyklingu.

Na podstawie art. 15 ustawy zostało wydane Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 września 2014 r. w sprawie wzorów oznakowania opakowań (Dz. U. poz. 1298), które szczegółowo określa wzory oznakowania opakowań wskazując na poszczególne rodzaje materiałów, z których opakowanie zostało wykonane.

Przykładowe oznakowania jakie znajdują się w rozporządzeniu przedstawiono poniżej. Dla każdego materiału przygotowane są odpowiednie oznakowania.

Rozporządzenie w kolejnych załącznikach określa znak wskazujący na możliwość wielokrotnego użycia opakowania oraz znak wskazujący na przydatność opakowania do recyklingu. Oznaczenia te można stosować w przypadku zgodności opakowania z normami zharmonizowanym.

Rysunek 2 Oznakowania dla tworzyw sztucznych

Pętla Mobiusa

Norma Europejska EN ISO 14021:2016 Environmental labels and declarations- Self declared environmental claims (Type II environmental labelling) (ISO 14021:2016) ma status Polskiej Normy i zawiera informacje o znaku wskazującym na przydatność do recyklingu różnych wyrobów, w tym opakowań, tj. o znaku „MOBIUS LOOP” (tzw. „pętla Mobiusa”). Znak ten jest graficzną deklaracją producenta, że spełnia on wymagania w zakresie możliwości wykorzystania materiału do procesu recyklingu. Aby móc stosować pętlę Mobiusa, należy uzyskać i posiadać odpowiednie raporty czy dowody na pokrycie deklaracji.

Zastrzeżone znaki towarowe, ZZT

ZZT to największa grupa znaków. Ich użytkowanie uzależnione jest od posiadania umowy licencyjnej z właścicielem lub licencjodawcą danego znaku (zdarza się, że trzeba mieć osobne umowy na różne rynki). Brak umowy licencyjnej, powoduje, że przedsiębiorca jest narażony na sankcje finansowe. ZZT należy traktować jako oznaczenia stosowane w handlu, które pozwalają na identyfikację produktu czy usługi z zakresu konkretnego przedsiębiorcy. Użytkowanie ZZT buduje wizerunek marki i podnosi jej reputację na rynku. Przykładem ZZT jest Zielony Punkt.

źródło informacji: Rekopol