Z mec. Dominikiem Putzem rozmawia Marcin Prynda
Podsumowując ubiegły rok. Jaką, jedną, zmianę w prawie wskażesz, która będzie miała wpływ na funkcjonowanie branży prawnej w roku 2023?
Rozmawiamy na łamach Kapitału więc nawiązując do Waszego tytułu uważam, że przygotowanie ustawy o fundacji rodzinnej. Co prawda samo jej uchwalenie i ogłoszenie w Dzienniku Ustaw nastąpiło już w roku bieżącym, ale w mojej ocenie, stanie się ona ważną instytucją prawną dla wielu przedsiębiorców, udziałowców i akcjonariuszy.
Dlaczego?
Fundacja rodzinna zgodnie z jej podstawowym założeniem ma ułatwić gromadzenie majątku i zarządzanie nim w interesie beneficjentów fundacji oraz spełnienia świadczeń na ich rzecz. Upraszczając, fundator wniesie do fundacji majątek a beneficjenci (których wyznaczy fundator) będą czerpać korzyści z majątku w sposób i na zasadach określonych przez niego. Celem powołania fundacji może być np. zabezpieczenie sukcesji firmy prowadzonej przez fundatora dla przyszłych pokoleń, ale z zastrzeżeniem, że fundacja będzie miała również zapewnić środki na pokrycie bieżących potrzeb członków rodziny fundatora w tym jego samego. Pozostając przy sukcesji częstym problemem przy jej planowaniu jest to, że naturalni beneficjenci np. dzieci niekoniecznie są zainteresowane kontynuowaniem działalności osoby przekazującej majątek, nawet nie musi to być prowadzenie przedsiębiorstwa, ale mogą to być inne przedsięwzięcia zapoczątkowane i realizowane przez niego. Często też nie są zdolne do tego ze względu na wiek, doświadczenie, ale nie tylko. Fundator chciałby jednak zabezpieczyć źródło jego majątku bez pozbawiania korzyści z tego majątku osób, które nie będą uczestniczyć np. w prowadzeniu firmy. Dotyczy to też samego fundatora, który choćby ze względu na wiek chciałby się wycofać z bieżącej działalności biznesowej. Fundacja zabezpieczy te wszystkie osoby choćby poprzez pokrycie kosztów ich wykształcenia, finansowanie pomocy medycznej, czy realizacji innych przedsięwzięć np. artystycznych, albo np. spłaci ich zobowiązania przy jednoczesnym zabezpieczeniu samego przedsięwzięcia, które będzie generowało kapitał.
Dla wielu osób będzie to ważna instytucja, która umiejętnie wykorzystana pozwoli na efektywną kumulację majątku, albo jego źródeł i zabezpieczenie go tak w chwili tworzenia fundacji jak i na przyszłość. I mówimy tu o instytucji, która będzie służyć planowaniu w perspektywie dekad a nie lat. Choć z uwagi na korzystne rozwiązania podatkowe przewidziane dla tej instytucji pewnie będzie służyć również optymalizacji bieżących przedsięwzięć.
Posłużyłeś się pojęciami fundacji rodzinnej, fundatora i beneficjentów. I pewnie każdy intuicyjnie wyczuwa jak je definiować, ale jakbyś mógł w paru zdaniach je podsumować.
Fundacja to podmiot, który po wpisie do rejestru fundacji rodzinnych uzyska osobowość prawną. Fundację można porównać do spółek kapitałowych wpisywanych do Krajowego Rejestru Sądowego, z tą różnicą, że w fundacji nie będzie wspólników. Fundator to osoba, która ustanowi fundację i wniesie do niej majątek. Fundacja może mieć więcej niż jednego fundatora, chyba, że zostanie ustanowiona w testamencie. Beneficjenci to natomiast osoby, które wskaże fundator. Fundator wskazuje również zakres przysługujących im uprawnień. Beneficjenta można będzie wymienić imiennie, ale można go będzie wskazać inaczej np. poprzez opisanie kategorii osób, które mogą zostać beneficjentami np. zstępni fundatora, którzy ukończą wskazany wiek. Co ważne beneficjentem może być sam fundator.
Dla kogo jest więc fundacja?
Można by stwierdzić, że fundacja jest dla każdego kto będzie w stanie zapewnić pokrycie funduszu założycielskiego o wartości nie niższej niż 100.000 zł jednak w praktyce fundację rodziną powinni brać pod uwagę przede wszystkim: przedsiębiorcy, właściciele firm rodzinnych lub właściciele znaczącego majątku chcący zabezpieczyć sukcesję firmy, udziały lub akcje przed rozproszeniem, możliwość realizacji celów rodzinnych zgodnie z wolą fundatora.
Czy fundacja będzie mogła prowadzić działalność, czy tylko będzie służyć jako instytucja do kumulowania kapitału i stanowić platformę dla zaplanowanej przez fundatora sukcesji w oparciu o wniesiony majątek?
Fundacja może wykonywać działalność gospodarczą, w ograniczonym zakresie np. sprzedaży zgromadzonego mienia, jego wynajmu albo dzierżawy, nabywania udziałów w innych podmiotach, udzielanie pożyczek. W przypadku prowadzenia innej działalności pojawi się konieczności jej opodatkowania 25% stawką CIT .
To na koniec, wiele tego typu pomysłów okazuje się świetnych prawnie, ale okazuje się, że koszty podatkowe, które musi ponieść np. przedsiębiorca w związku z wykorzystaniem takiej instytucji są zbyt wysokie. Jak to będzie z fundacją?
Tu z założenia jest inaczej. Wniesienie majątku do fundacji jest neutralne podatkowo tak w podatku CIT jak i PIT. Fundacja jako podatnik podatku CIT korzysta ze zwolnienia podmiotowego, w związku z czym otrzymany przez fundację majątek nie będzie powodował powstania zobowiązania podatkowego. Fundacja rodzinna nie zapłaci więc podatku od uzyskiwanych zysków kapitałowych (dywidendy, przychodów ze zbycia akcji i udziałów) oraz odsetek od pożyczek udzielonych spółkom powiązanym lub beneficjentom. Zwolnienie oznacza, że zyski z jej działalności będą opodatkowane podatkiem CIT jedynie w momencie ich przekazania beneficjentom stawką 15%, czyli podobnie jak przy ryczałcie od dochodów ze spółek.
Natomiast wypłaty świadczeń będą wolne od podatku PIT dla fundatora oraz beneficjentów fundacji z tzw. grupy zerowej w stosunku do fundatora, tj. jego małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochy. Wszyscy beneficjenci spoza tej grupy zapłacą podatek PIT według stawki 15%, liczony od uzyskanego przychodu. Tym samym nastąpi jednokrotne opodatkowanie wypłacanych świadczeń do ww. osób wyłącznie 15% CIT płatny przez fundację.
