Rozmowa z Krzysztofem Wojtysiakiem, Prezesem Qair Polska S.A. – niezależnym producentem energii ze źródeł odnawialnych.
Udział OZE w miksie energetycznym Polski wprawdzie z roku na rok rośnie, ale tempo wzrostu wydaje się być niewystarczające. Co może być tego przyczyną?
Przyczyn jest kilka. Przede wszystkim wciąż czekamy na zmianę ustawy 10h, która odblokuje inwestycje w farmy wiatrowe. Drugi powód to brak uzgadniania przez operatorów przyłączeń nowych projektów do sieci dystrybucyjnej. Bez tego zielona energia nie popłynie do odbiorców w wystarczającej ilości. Inwestycje na morzu dopiero są planowane, pierwsze farmy wiatrowe staną tam za kilka lat – trwa kryzys energetyczny i potrzebujemy realnych rozwiązań już dziś. Jednym z możliwych rozwiązań, które moglibyśmy przygotować w formie specustawy, jest szybka ścieżka uzyskiwania pozwoleń i przyłączeń do sieci, dla projektów fotowoltaicznych i wiatrowych oraz magazynów energii o ustalonej mocy kilkunastu GW.
W ten sposób moglibyśmy sprawnie zmniejszyć lukę powstałą w związku z odcięciem się od surowców z Rosji. Z drugiej strony, mamy powody do radości, 19 czerwca padł rekord średniej łącznej mocy z OZE na poziomie 10 GW. Taka moc pozwoliła w szczycie generacji zaspokoić 67% zapotrzebowania na moc w całej Polsce. W całym dniu źródła wiatrowe i fotowoltaiczne wyprodukowały blisko 117 GWh energii. Jestem przekonany, że z roku na rok sytuacja w miksie energetycznym będzie się zmieniać na korzyść odnawialnych źródeł i ceny energii się ustabilizują.
Jakie jeszcze zmiany legislacyjne powinny być wprowadzone w branży OZE, aby odblokować jej rozwój?
Poza tym, co już wspomniałem, dobrze byłoby rozpocząć konkretne rozmowy na temat możliwości bezpośredniego dostarczania energii od producenta do odbiorcy, poza siecią dystrybucji. Sieć do której się przyłączamy ma ograniczoną pojemność i w pewnym momencie może być za bardzo obciążona. Możliwość bezpośredniego połączenia wiele by ułatwiło. Ważnym elementem jest także umożliwienie realizacji uzgodnionego z operatorami zakresu rozbudowy sieci dystrybucyjnej przez inwestorów realizujących projekty OZE, tak aby maksymalnie skrócić czas realizacji takich inwestycji. Często spotykamy się z brakiem możliwości realizacji rozbudowy sieci przez operatorów przez kilka najbliższych lat a inwestycje w OZE nie powinny czekać jeśli chcemy mieć w Polsce tanią i własną energię elektryczną.
Kogo identyfikujecie jako głównych beneficjentów rozwoju OZE w Polsce?
Przede wszystkim polskie gospodarstwa domowe i przemysł. Obecnie tania energia z OZE pokrywa mniej niż 1/5 całego zapotrzebowania na energię elektryczną w Polsce, która w 2021 roku wyniosła blisko 180 TWh, z czego ponad 1/3 zużywa przemysł. Energii elektrycznej z OZE nie wystarcza dla wszystkich. Z naszej perspektywy, producenta energii odnawialnej, w najbliższym czasie głównymi partnerami będzie przemysł energochłonny i duże firmy. Obecnie mamy bardzo wiele zapytań dotyczących umów sprzedaży energii od dużych podmiotów, które chciałyby zyskać na takim rozwiązaniu, zarówno pod względem redukcji kosztów energii, jak i stabilności cen przez wiele lat. Kolejna grupa beneficjentów to nasi lokalni partnerzy –samorządy oraz właściciele gruntów, którzy decydują się na współpracę z nami. W przypadku powodzenia inwestycji zapewniamy im stały dochód w formie różnych podatków i czynszów dzierżawnych przez wiele lat. Niemniej nasze inwestycje w Polsce przekładają się na niższe ceny energii dla każdego mieszkańca. Wszyscy zyskamy na zwiększeniu udziału OZE w miksie energetycznym, choćby ze względu na redukcji kosztów energii jak i polepszenie jakości powietrza. Niektóre polskie miasta zajmują niechlubne miejsca w światowej czołówce pod względem zanieczyszczenia powietrza a to przekłada się na koszty społeczne i nasze zdrowie. Dzięki OZE mamy szansę zmienić rzeczywistość na lepszą.
Qair Polska S.A dokonuje stałego rozwoju własnych mocy wytwórczych. W jaki sposób, poprzez swoje inwestycje przyczyniacie się do szybszych zmian w miksie energetycznym, na korzyść OZE?
Przede wszystkim z roku na rok zwiększamy swoje aktywa energii odnawialnej. W ostatnich, zaledwie 4 latach i do końca 2022 roku przekroczymy w Polsce 300 MW mocy produkcyjnych poprzez ponad 110 turbin wiatrowych i 60 ha powierzchni paneli fotowoltaicznych rozlokowanych w całej Polsce. Mówiąc obrazowo moglibyśmy dostarczać prąd do ok. 0.5 mln gospodarstw domowych czyli ponad 1.3 mln Polek i Polaków. Qair Polska na koniec tego roku mogłaby niemalże w całości zaspokoić potrzeby mieszkańców Krakowa i Wrocławia razem. Strategia samodzielnego rozwoju projektów oraz wiele innowacyjnych pomysłów opartych na specyfice naszego kraju, a także i świetne efekty realizacji tej strategii przez nasz bardzo kompetentny zespół liczący obecnie 80 osób, sprawia, że dziś jesteśmy jedną z najbardziej perspektywicznych firm na rynku pod względem budowy kolejnych projektów. Już dzisiaj mamy zabezpieczone warunki przyłączenia, by co roku oddawać do użytku projekty o mocy co najmniej 100MW do roku 2027. Przed nami ogrom prac, ale posiadając zespół tak wysoce wykwalifikowanych specjalistów i ułożone na kolejne lata inwestycje, patrzymy w przyszłość z dużym optymizmem. Niemniej jesteśmy gotowi i chętni realizować jeszcze więcej projektów i jeszcze szybciej, o ile przepisy i sieci dystrybucyjne by to umożliwiły.
Czy planowane zmiany legislacyjne dotyczące umów PPA, czyli długoterminowych kontraktów na zakup energii z OZE, będą przełomem na tym rynku? Jakie korzyści będzie miał przedsiębiorca ze stosowania umów PPA i wdrażania OZE?
Ten rynek już teraz funkcjonuje i odbiorcy nie muszą czekać na dedykowane przepisy, choć te na pewno uporządkowałyby wiele istotnych kwestii. Liczymy na banki i odbiorców energii, że przyłączą się do rewolucji energetycznej, którą od kilku lat realizujemy w Polsce poprzez instalacje OZE. Jedną z dodatkowych opcji byłaby na przykład możliwość doprowadzenia energii bezpośrednio do odbiorcy, bez korzystania z krajowej sieci dystrybucyjnej. Dodatkowo, brak możliwości technicznych, i co za tym idzie,odmowy wydania warunków przyłączenia istotnie hamują rozwój OZE, co z kolei wpływa na niską dostępność projektów dla umów cPPA. W innych krajach europejskich uregulowanie tych aspektów przyniosło duży wzrost zainteresowania energią odnawialną w firmach. Przedsiębiorcy mogą wiele zyskać na umowach PPA. Przede wszystkim umowa stabilizuje cenę energii na czas jej obowiązywania, co przekłada się na konkurencyjność firmy. OZE zapewnia znaczącą redukcję śladu węglowego, na który coraz częściej zwracają uwagę konsumenci.
Jakie korzyści odnoszą gminy wspierając rozwój farm wiatrowych?
Wymierną korzyścią są podatki, które płacimy do gmin, w których są zlokalizowane nasze projekty. Wartością dodaną są także elementy infrastruktury, takie jak drogi dojazdowe do farm, z których korzystają także mieszkańcy. Staramy się też współpracować z lokalną społecznością, jesteśmy otwarci na dialog i wsparcie w obszarach, na których zależy naszym partnerom w regionach. Qair Polska ma także strategię realizacji bieżącej obsługi farm wiatrowych i fotowoltaicznych poprzez własny wykwalifikowany zespół, i przy naszych największych inwestycjach powstają centra serwisowe, w których zazwyczaj zatrudniamy lokalnych mieszkańców i szkolimy do prowadzenia różnych prac serwisowych. Zatrudniamy także lokalnych rolników i przedsiębiorców do pomocy przy pracach utrzymania jak najlepszego stanu naszych projektów. Prócz tego wspieramy samorządy w wielu lokalnych inicjatywach i wydarzeniach. Qair stara się być dobrym partnerem dla lokalnych społeczności w każdej lokalizacji, w której posiadamy lub będziemy w przyszłości posiadać projekt.
Dziękuje za rozmowę Ryszard Żabiński
