Rozmowa z Markiem Chraniukiem, prezesem zarządu PKP Intercity
Podczas Międzynarodowego Szczytu Klimatycznego Togetair 2022 uczestniczył Pan w panelu tematycznym „Renesans kolei, czy transport schodzi na Ziemię? Czy rzeczywiście kolej ma szansę na skuteczną rywalizacje z transportem lotniczym?
Zmiany klimatu stały się kluczowym wyzwaniem współczesnego świata. Dbałość o środowisko naturalne to nasza wspólna odpowiedzialność względem kolejnych pokoleń. Emisje gazów cieplarnianych w Polsce powstają głównie w pięciu sektorach i obszarach gospodarki. W tym gronie jest między innymi transport. PKP Intercity przygotowuje się do osiągnięcia neutralności klimatycznej przewozów do 500 km w 2030 roku, co jest zgodne z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu.
Wzrost świadomości ekologicznej wśród społeczeństwa spowoduje, że coraz bardziej świadomy pasażer przyszłości będzie cenił kolej za bycie najbardziej ekologicznym środkiem transportu. W Unii Europejskiej odpowiada ona za jedynie 0,4 proc. emisji gazów cieplarnianych. Jest to wynik drastycznie niższy w porównaniu z transportem drogowym, który odpowiada za ponad 71 proc. emisji oraz lotnictwo, które generuje niemal 14 proc. zanieczyszczeń. Między innymi dlatego w nadchodzących latach będzie rosła rola kolei jako jednego z najbardziej zrównoważonych środków transportu w europejskim systemie mobilności. Jest ona nie tylko przyjazna środowisku i energooszczędna, lecz także jedynym rodzajem transportu, który niemal stale obniża poziom emisji CO2, jednocześnie odnotowującym wzrost przewozów.
Bardziej ekologiczne przejazdy to jednak nie jedyna przewaga kolei nad transportem lotniczym. Podróże pociągiem mają szereg zalet. Jedną z nich są lokalizacje stacji, które są wybudowane w centrach miast, podczas gdy lotniska mieszczą się na obrzeżach, co wydłuża czas dotarcia do miejsca, z którego zaczyna się podróż.
Do tego procesu możemy również doliczyć czas potrzebny na odprawę.
Jeśli kolej chce być konkurencyjna wobec takich środków transportu jak samolot, to musi zwiększać swoją prędkość przejazdu między miastami, komfort i jakość podróży. Pociągi muszą być szybkie, niezawodne i kursować na tyle często, aby pasażer chciał z nich korzystać. W PKP Intercity od kilku lat konsekwentnie odbudowujemy rolę kolei jako środka transportu, na którym zawsze można polegać.
Jak PKP Intercity przetrwało trudny okres pandemii? Czy nie zahamowała ona inwestycji i nie zmniejszyła przewozów pasażerskich?
Pojawienie się pandemii COVID-19 i związane z tym ograniczenia w sferze publicznej niemal z dnia na dzień diametralnie zmieniły zapotrzebowanie na podróżowanie. Jednocześnie pociągnęły za sobą konieczność modyfikacji procedur bezpieczeństwa. Związane z epidemią restrykcje dotyczące przemieszczania się spowodowały, że w tym czasie pasażerowie ograniczyli swoje podróże do tych koniecznych. Dla PKP Intercity mniejsza liczba uruchamianych pociągów nie oznaczała jednak mniejszego zaangażowania, wręcz przeciwnie. Spółka działała w 100 proc., zapewniając bezpieczeństwo pasażerom oraz pracownikom, jak również dbając o stabilne funkcjonowanie w tych wyjątkowych okolicznościach.
Pandemia koronawirusa wstrzymała czasowo dynamiczny wzrost popularności polskiej kolei i usług PKP Intercity. W 2020 roku z usług przewoźnika skorzystało blisko 26,7 mln pasażerów, co stanowi 45% spadku w stosunku do 2019 roku, kiedy to przewieźliśmy 48,9 mln pasażerów. Miniony rok to jednak czas powrotu Polaków do podróżowania pociągami PKP Intercity.
W 2021 roku z naszych usług skorzystało 35,7 mln pasażerów. Także tegoroczne wyniki nastrajają nas optymistycznie. Wracamy więc do trendów sprzed pandemii. Pomagają nam w tym między innymi wielomiliardowe inwestycje, dzięki którym stale poprawia się komfort podróżowania pociągami PKP Intercity.
Pomimo utrudnionej sytuacji rynkowej kontynuowaliśmy inwestycje dotyczące modernizacji i zakupu nowego taboru.
W trakcie pandemii do PKP Intercity trafiło między innymi 30 najnowocześniejszych w Polsce lokomotyw elektrycznych serii EU160 Griffin czy 125 wagonów zmodernizowanych przez bydgoskie zakłady PESA. W ostatnich miesiącach podpisaliśmy kontrakt z Fabryka Pojazdów Szynowych H. Cegielski w Poznaniu na modernizację 90 wagonów oraz podpisaliśmy umowę z firmą NEWAG na dostawę 10 nowych lokomotyw elektrycznych wielosystemowych z opcją na dodatkowe 5 pojazdów. W tej chwili mamy zakontraktowane umowy o łącznej wartości ponad 6 miliardów złotych brutto.
Co najważniejsze miliardy złotych, które inwestujemy w tabor i infrastrukturę, zapewniają nie tylko rozwój przewoźnika i zadowolenie pasażerów, lecz także rozwój całej gospodarki.
Jak wygląda polityka zakupowa PKP Intercity odnośnie taboru kolejowego? Jakimi parametrami charakteryzuje się nowoczesny, ekologiczny tabor?
W najbliższej dekadzie skoncentrujemy się na działaniach proekologicznych. Będą należały do nich zakupy niskoemisyjnego taboru, modernizacja stacji postojowych i masowe zastosowanie eco-drivingu. Uważamy, że dbanie o środowisko i wzrost liczby pasażerów będą napędzały się nawzajem.
Już teraz 85% taboru PKP Intercity nie emituje spalin, a udział ten będzie rósł sukcesywnie wraz z postępem w realizacji inwestycji w ramach naszej strategii taborowej. Celem jest bycie pierwszym bezemisyjnym przewoźnikiem w Polsce. Szczególny nacisk kładziemy na lokomotywy wielosystemowe oraz tabor hybrydowy (lokomotywy oraz elektryczne zespoły trakcyjne). Według naszych badań i prognoz, przy zastosowaniu nowoczesnych elementów, eco-drivingu i rekuperacji oraz innych działań, możemy do 2030 r zaoszczędzić 1 TWh energii, co przełoży się na mniejszą o milion ton emisję dwutlenku węgla.
Dalszy rozwój kolei jako najbardziej ekologicznego środka transportu zbiorowego jest też jednym z głównych celów nowej, dziesięcioletniej umowy dot. świadczenia usług publicznych, którą PKP Intercity podpisało z Ministerstwem Infrastruktury. Dodatkowo obchodząc w 2021 roku 20-lecie swojego istnienia wkroczyliśmy w kolejny etap działalności z planem wypracowania nowego standardu podróżowania koleją. W tym celu rozpoczęliśmy prace nad zmianą podejścia do projektowania pociągów, które w najbliższych latach pojawią się na torach.
W jakim stopniu PKP Intercity wykorzystuje odnawialne źródła energii, w tym panele fotowoltaiczne. Jakie są plany zwiększenia wykorzystania OZE w najbliższym czasie?
Realizowany obecnie program inwestycyjny PKP Intercity przewiduje m.in. inwestycje infrastrukturalne, obejmujące przebudowę bocznic kolejowych oraz stacji postojowych w całej Polsce z zastosowaniem w nich nowoczesnych rozwiązań, redukujących negatywnych wpływ na środowisko. W 2030 roku PKP Intercity będzie dysponować 52 stacjami postojowymi i bocznicami kolejowymi na terenie całego kraju. Wykorzystanie OZE na tych bocznicach ma przysłużyć się środowisku, ale i również zagwarantować oszczędności dla Spółki.
PKP Intercity planuje do pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię elektryczną wykorzystać na swoich stacjach postojowych odnawialne źródła energii w postaci paneli fotowoltaicznych. W ramach pilotażu uruchomionych zostało 81 takich paneli na terenie bocznicy kolejowej Warszawa Grochów, dzięki czemu zużycie energii powinno zostać pomniejszone o około 20 proc. Korzystanie z generowanej na własne potrzeby zielonej energii to krok w stronę nowoczesnych rozwiązań przyszłości, które są ważne nie tylko dla nas, lecz także dla naszych klientów. Konkurencyjny transport kolejowy wymaga tego typu inwestycji i cieszymy się, że dołączamy do grona firm korzystających z tego rodzaju rozwiązań. Jako największy polski operator kolejowy zamierzamy zintensyfikować nasze wysiłki w tym zakresie. Dlatego do końca 2030 roku zainwestujemy 2,6 mld zł na rozwój przyjaznej środowisku infrastruktury.
Najbliższe lata przyniosą dynamiczny rozwój kolei w duchu prośrodowiskowym – potężne inwestycje pozwolą skutecznie odpowiedzieć na założenia Europejskiego Zielonego Ładu. Kolej będzie bezpieczna, komfortowa, przewidywalna, dostępna i ekologiczna, co w połączeniu z rosnącą świadomością ekologiczną podróżnych sprawi, że będzie najchętniej wybieranym środkiem transportu. Z korzyścią dla środowiska.
