Z mec. Robertem Lewandowskim z kancelarii DLP Dr Robert Lewandowski & Partners sp.k., rozmawia Ryszard Żabiński
Czy w okresie gospodarczej niepewności strategie wzrostu firmy lepiej opierać na przejęciach, fuzjach, czy może na wzroście organicznym?
Czasy niestabilności gospodarczej (zwłaszcza recesja i inflacja) ciągłe konflikty, nie służą stabilności na rynkach i negatywnie wpływają na liczbę fuzji i przejęć. Każda wycena i ocena firmy może przecież ulec niespodziewanie zmianie właśnie, ze względu na nieprzewidywalność rozwoju sytuacji na rynku. Mimo wszystko przejmowanie innych przedsiębiorstw jest nadal kontynuowane i jest ważnym czynnikiem przy wdrażaniu strategii wzrostu, unikania spadków działalności gospodarczej, a nawet niewypłacalności.
Jeśli chodzi o rynek polski, nasz kraj pozostaje gorącym punktem w obszarze fuzji i przejęć. Polski rynek fuzji i przejęć potrafił budować odporność i rozwój w przeciwieństwie do globalnych wzlotów i upadków .
Krajobraz fuzji i przejęć jest na naszym rynku interesujący. Znacząca liczba przejęć zostały zidentyfikowana w branży energetycznej. Wiele firm wdrażając strategie różnorodności w obszarze energii rozgląda się za kupnem przedsiębiorstw w szczególności w sektorach zielonej energii, stara się uzyskać dostęp do zaawansowanych technologii energetycznych (dla przykładu niemiecki Remondis działający w sektorze przetwórczym zakupił SFW Energia, polski Orlen przejął Energo i Energia Dopplera).
Ponadto, dużą część przejęć można było zobaczyć także na rynku medycznym, na którym działają firmy ukierunkowane na produkcję wyrobów medycznych, obiektów, laboratoriów i leków.
Kolejnym atrakcyjnym obszarem dla inwestorów pozostają podmioty działające w branży nowych technologii, obejmującej gry komputerowe, firmy programistyczne. Na przykład, chiński gigant technologiczny Tencent nabył dominujący udział w renomowanej spółce jaką jest polska firma gamingowa Techland
Kolejnym, lukratywnym segmentem przejęć może być przemysł spożywczy w Polsce. Dla przykładu, Lisner Holding, należący do niemieckiego koncernu spożywczego Theo Müller, przejął część aktywów Grupy Graal – polskiego lidera na rynku konserw rybnych.
W warunkach pogarszania się koniunktury gospodarczej rośnie ryzyko fuzji i przejęć. Który sposób na wzrost firmy jest w takim przypadku lepszy?
Moim zdaniem, koszty fuzji są znacznie niższe niż koszty przejęcia, a to może mieć bardzo duże znaczenie zwłaszcza w okresie pogorszenia koniunktury gospodarczej.
Fuzja zwykle obejmuje trzy duże koszty:
• honoraria zawodowe (adwokaci, księgowi, konsultanci, doradcy podatkowi), które różnią się w zależności od skali transakcji fuzji,
• koszty podatkowe i finansowe,
• koszty integracji, w tym związane z zarządem, liniami produkcyjnymi, mocami produkcyjnymi, markami, ludźmi, obiektami, obsługą klienta, technologiami.
Te wszystkie koszty mogą nawet przekroczyć łączną wartość spółek, w takim przypadku transakcja się nie powiedzie. Wspomniane koszty również uwzględnia się w przypadku przejęć, jednak głównym, dodatkowym czynnikiem kosztowym w ramach transakcji przejęć jest ostateczna cena zakupu, danej firmy
Fuzja oznacza połączenie dwóch korporacji, gdy jedna absorbuje drugą. Spółka przejmująca nadal istnieje, ale nabyta spółka zostaje rozwiązana. W czasach kryzysu, fuzje mogą być pomocne dla firmy, które próbują wyjść z trudnej sytuacji.
Wyróżniamy kilka rodzajów fuzji. I tak, fuzja konglomeratowa występuje wtedy gdy łączące się przedsiębiorstwa reprezentują tę samą branżę i wytwarzają podobne produkty. Z kolei, z fuzją pionową mamy do czynienia wtedy gdy łączące się przedsiębiorstwa zajmują się różnymi etapami tworzenia tego samego produktu. Fuzja konglomeratowa natomiast zachodzi w momencie, gdy łączą się przedsiębiorstwa działające w odmiennych branżach.
Niezależnie od tego jaki rodzaj fuzji wybierzemy, zawsze musimy wziąć pod uwagę względy antymonopolowe. Musimy sobie, na przykład, odpowiedzieć na pytanie, czy połączenie przedsiębiorstw nie skutkuje nieuzasadnionym ograniczeniem handlu lub monopolizacją handlu.
Czy przejmując jakąś firmę należy brać pod uwagę referencje i analizy dotyczące stosowania przez nią strategii ESG?
ESG jest skrótem od angielskich słów Environmental (środowisko), Social Responsibility (społeczna odpowiedzialność) i Corporate Governance (ład korporacyjny). ESG dodatkowo obejmuje też standardy zarządzania i wpływ na środowisko naturalne, co daje pełniejszy obraz wartości organizacji. ESG to określenie zbiorcze szczególnie pod kątem wpływu firmy na społeczeństwo i środowisko.
Ponadto, ESG wpływa na sposób, w jaki firmy budują swoją reputację i relacje z interesariuszami. W dzisiejszych czasach, klienci, inwestorzy i lokalna społeczność oczekują, że firmy będą działać w sposób zrównoważony i odpowiedzialny. Tym samym więc firmy, które angażują się w działania zgodne z zasadami ESG, zyskują zaufanie i lojalność interesariuszy. Inwestorzy powinni zatem coraz częściej uwzględniać kryteria ESG przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.
Decydując się na fuzje czy przejęcia musimy też zwrócić uwagę jakie ryzyko dla rozwoju ESG stwarza dana branża. W takich obszarach działalności jak np. produkcja odzieży, produkcja tekstyliów, leśnictwo, rolnictwo, wydobycie minerałów, górnictwo, czy handel hurtowy minerałami powinniśmy koniecznie sprawdzić jaką ocenę w zakresie stosowania i rozwoju ESG ma dana firma .
Warto też zwrócić uwagę na unijne akty prawne dotyczące emisji przemysłowych, w tym Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1785 z dnia 24 kwietnia 2024 r. oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1244 z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie przekazywania danych środowiskowych z instalacji przemysłowych.
