Rozmowa z dyrektorem generalnym AHK, dr Larsem Gutheil
W marcu 2023, na zlecenie Polsko – Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej (AHK Polska) i 8 innych izb zrzeszonych w międzynarodowej sieci IGCC, przeprowadzono ankietę koniunkturalną 2023 r. Czy mimo wybuchu wojny Ukrainy z Rosją, kryzysu energetycznego, wysokiej inflacji, Polska pozostaje nadal atrakcyjnym miejscem do inwestowania?
Skutki zawirowań ostatnich miesięcy, zwłaszcza wojny na Ukrainie i związanego z nią drastycznego wzrostu cen energii i innych surowców, nie pozostały bez szwanku dla firm. Z oceny sytuacji wynika, że sytuacja jest jeszcze poważniejsza niż w czasach pandemii koronawirusa. Wiele z nich nie zdołało w wystarczającym stopniu odzyskać sił i nadal cierpi z powodu zakłóceń w łańcuchach dostaw. Do tego dochodzi teraz potężna presja kosztowa, która wynika m.in. z rosnących płac i nowych przepisów.
Nastroje wobec Polski jako miejsca prowadzenia działalności gospodarczej są więc stonowane. Wiele wskazuje jednak na to, że większość firm była w stanie utrzymać stabilną sytuację biznesową pomimo nadzwyczajnych wyzwań. I uderzające jest to, że choć działania rządu są oceniane jako słabe przez 67,7%, Polska mimo to – po raz pierwszy od 2015 roku – została uznana za pierwszą najbardziej atrakcyjną lokalizację inwestycyjną w Europie Środkowo-Wschodniej. 92,7% respondentów wybrałoby Polskę ponownie jako lokalizację dla swojej firmy.
Jakie czynniki, według ankietowanych, w największym stopniu wpływają na atrakcyjność prowadzenia biznesu w Polsce?
Pierwszego miejsca Polski wśród 16 krajów nie można tłumaczyć jedynie dobrą opinią o niej jako lokalizacji biznesowej. Od lat największy wpływ na atrakcyjność Polski ma jej członkostwo w Unii Europejskiej – łącznie 99,1% respondentów ocenia to pozytywnie, zwłaszcza od czasu, gdy konflikt na Ukrainie przesunął Polskę jeszcze bardziej w kierunku serca UE. Niezawodność, znane i jednolite zasady, bezpieczeństwo i otwarte granice stały się jeszcze bardziej atrakcyjne po niepewności ostatnich lat. Na drugim miejscu znalazły się jakość i dostępność lokalnych dostawców (95,5%), a na trzecim dobre wyszkolenie i kwalifikacje pracowników (93,2%).
Jak respondenci ocenili przewidywalność polityki gospodarczej oraz wysokość podatków w Polsce?
Należy tu dokonać rozróżnienia: prawdą jest, że istnienie europejskich warunków ramowych jest uważane za bardzo ważne i pozytywne. Natomiast jeśli chodzi o lokalne ustawodawstwo gospodarcze, ocena nie jest tak jednoznaczna. Pewność prawa, funkcjonowanie administracji publicznej i elastyczność prawa pracy są oceniane przez międzynarodowych inwestorów bardziej krytycznie. Respondenci najgorzej oceniają przewidywalność polityki gospodarczej – 63,6% negatywnych wypowiedzi – oraz system podatkowy i administrację podatkową – 48,2%. W znacznym stopniu negatywnie oceniane są również obciążenia podatkowe oraz stabilność polityczna i społeczna kraju. Największe zagrożenia w nadchodzącym roku, zdaniem ponad czterech piątych respondentów, to ceny energii i towarów (81,8%), a także koszty pracy (67,7%), ramy polityki gospodarczej (53,2%) oraz popyt (52,3%).
W jaki sposób respondenci ocenili ekonomiczne konsekwencje rosyjskiego ataku na Ukrainę?
Wojna w sąsiedniej Ukrainie ma znaczący wpływ na działalność biznesową międzynarodowych firm w Polsce. Prawie trzy czwarte respondentów twierdzi, że kryzys energetyczny, wzrost cen energii i inflacja mają negatywny wpływ na ich działalność. Mimo to generalnie oceniają oni sytuację gospodarczą w Polsce pozytywnie (66,4%), choć odsetek ocen pozytywnych znacznie spadł w porównaniu z rokiem ubiegłym – o prawie 6 punktów procentowych. Co niepokojące, więcej niż co trzecia firma (33,6%) ocenia stan gospodarki jako zły, co jest najgorszym wynikiem od 2012 roku. Przekracza to nawet niekorzystne oceny z lat pandemii.
Obecna sytuacja międzynarodowa wpływa nie tylko na bieżące warunki prowadzenia biznesu, ale także na sposób, w jaki firmy będą działać w dłuższej perspektywie. Sześciu na dziesięciu respondentów wymieniło większą dywersyfikację dostawców jako oczekiwaną zmianę na arenie międzynarodowej. Ponad połowa respondentów spodziewa się zakończenia lub pogorszenia stosunków handlowych w niektórych regionach (57,7%) oraz wzrostu wpływu politycznego na łańcuchy dostaw (52,3%). Jednakże może to mieć również pozytywne skutki dla Polski, na przykład poprzez przesunięcie łańcuchów dostaw z powrotem do Europy.
W 2022 roku obroty w handlu dwustronnym między Polską a Niemcami osiągnęły rekordowy poziom 167,7 mld euro. Co w największym stopniu zdecydowało o tak dobrym wyniku?
Jednym z czynników jest niezmiennie duże zainteresowanie niemieckich firm inwestowaniem w Polsce. W rezultacie, niemieckie firmy nie tylko stworzyły ponad 430 000 bezpośrednich miejsc pracy, ale w wielu przypadkach produkują w Polsce na rynek niemiecki. Inwestycje międzynarodowe – na przykład w fabryki akumulatorów samochodowych lub pomp ciepła – znajdują również odzwierciedlenie w polsko-niemieckim bilansie handlowym, ponieważ Niemcy są ważnym nabywcą tych produktów. Ale są też coraz lepiej prosperujące polskie firmy, które wchodzą ze swoimi towarami na niemiecki rynek. Nie należy również lekceważyć rosnącego znaczenia usług: Polskie firmy odnoszą duże sukcesy nie tylko z oprogramowaniem, od gier po systemy ERP i aplikacjami, także w dziedzinie technologii medycznych.
Ale jest też niewykorzystany potencjał: poziom kształcenia na polskich uniwersytetach i politechnikach cieszy się bardzo dobrą opinią, podobnie jak coraz częściej dualny system kształcenia zawodowego. Niemniej jednak w Polsce wciąż istnieje niewykorzystany potencjał innowacyjny, zwłaszcza wśród małych i średnich przedsiębiorstw. Zbyt często innowacje są uzależnione od międzynarodowych korporacji. Dlatego z zadowoleniem przyjmujemy działania, które w szczególny sposób promują badania i rozwój, ale także cyfryzację małych i średnich przedsiębiorstw.
Czy AHK Polska obserwuje zwiększone zainteresowanie niemieckimi inwestycjami w Polsce?
Tak, to prawda, zainteresowanie wzrosło. W 2022 roku nasza izba otrzymała około dwa razy więcej zapytań od potencjalnych inwestorów niż rok wcześniej. Inwestycje międzynarodowe koncentrują się na usługach dla biznesu, motoryzacji i technologii energetycznej/klimatycznej. W ostatnich miesiącach niemieckie firmy ogłosiły lub rozpoczęły inwestycje z zakresu high-tech. Są to często inwestorzy od lat działający w Polsce, którzy rozbudowują lub modernizują swoją działalność. W ten sposób wnoszą istotny wkład w innowacyjność w kraju i sprawiają, że ich dostawcy są bardziejzrównoważeni i konkurencyjni w środowisku międzynarodowym.
Proszę wymienić najważniejsze wydarzenia zaplanowane przez AHK Polska w tym roku.
Reprezentujemy interesy prawie 1100 firm członkowskich i od ponad 28 lat wspieramy polsko-niemieckie relacje gospodarcze. Co roku organizujemy około 150 wydarzeń networkingowych i szkoleniowych, konferencje branżowe dotyczące najnowszych trendów w takich branżach jak motoryzacja, Przemysł 4.0 czy transformacja energetyczna, a także spotkania z przedstawicielami administracji publicznej czy osobistościami ze świata kultury i nauki.
Polsko-Niemiecka Nagroda Gospodarcza jest w tym roku wręczana po raz trzeci. Konkurs skierowany jest do przedsiębiorstw, które wyróżniły się w kontekście polsko-niemieckiej gospodarki poprzez szczególne innowacje, osiągnęły sukces gospodarczy lub dały istotny impuls regionowi, w którym działają. Nagroda zostanie wręczona na uroczystej gali w Warszawie 17 października. Kandydatów można zgłaszać do AHK od maja.
Promujemy polskie innowacje i atuty lokalizacyjne w Niemczech podczas konferencji Polsko-Niemieckie Rynki Przyszłości. Wydarzenie to łączy polskie firmy z niemieckimi partnerami, ale jest też platformą dla międzynarodowych inwestorów, którzy działają w Polsce i szukają niemieckich partnerów. W ubiegłym roku na przykład Google Cloud prezentował swoje działania w obszarze pozyskiwania młodych talentów w Polsce. Konferencja ma na celu inspirowanie i podkreślanie możliwości dla biznesu w ciągu najbliższych pięciu do dziesięciu lat. Oprócz dyskusji panelowych odbędą się również warsztaty tematyczne. 17 listopada 2023 roku konferencja odbędzie się w Norymberdze, w tym roku skupiając się na tematach Przemysłu 4.0, transformacji energetycznej i technologii medycznej.
