Rozmowa z Prezesem zarządu Czesławem Janikowskim
Czesław Janikowski, Prezes Poznańskiej Hodowli Roślin fot. mat. prasowe
1.Misją Spółki jest wdrażanie postępu genetycznego w produkcji roślinnej i dostarczanie rolnikom wysokiej jakości kwalifikowanych nasion. Jak ta misja jest realizowana w praktyce? Czym charakteryzują się odmiany, zwłaszcza zbóż, wyhodowane w PHR? Czy są dobrze przystosowane do polskich warunków klimatycznych, które ostatnio ulegają dość dużym zmianom?
Hodowla roślin to statutowa a zarazem strategiczna działalność Poznańskiej Hodowli Roślin Sp. z o.o. Misją naszą jako spółki strategicznej Skarbu Państwa jest wdrażanie postępu biologicznego w produkcji roślinnej oraz dostarczanie rolnikom na terenie całego kraju doskonałej jakości kwalifikowanego materiału siewnego w przystępnej cenie. ”Polska hodowla dla polskiego rolnictwa” jest myślą przewodnią wszystkich prac hodowlanych prowadzonych w Spółce. Postęp biologiczny możemy zdefiniować jako ekologiczny sposób zwiększania produkcji rolniczej, polegający na doskonaleniu genetycznym roślin, które stają się wydajniejsze oraz jakościowo lepsze, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszania kosztów produkcji roślinnej. W hodowli roślin zjawisko to definiujemy jako postęp hodowlany, który prowadzi do postępu w rolnictwie i jest najważniejszym czynnikiem zwiększającym opłacalność produkcji. Wprowadzany jest do praktyki rolniczej dzięki stosowaniu kwalifikowanego materiału siewnego. Efekty wykorzystania postępu biologicznego zależą od wielu czynników, spośród których do najważniejszych należy zaliczyć właśnie potencjał genetyczny wnoszony przez nowe odmiany, warunki glebowe i klimatyczne oraz poziom agrotechniki. Specjalizujemy się w hodowli zbóż, roślin strączkowych, traw czy też facelii. Nasze odmiany odznaczają się wysokim potencjałem plonowania i odporności na choroby, są przystosowane do warunków klimatycznych naszego kraju i cechuje je odporność na niskie temperatury w okresie zimowym, tolerancja na okresowe susze czy też tolerancja na zakwaszenie gleby. Odmiany te wykazują duży potencjał nawet gdy uprawiane są na gorszych stanowiskach.
2.Proszę określić zakres oferty handlowej Poznańskiej Hodowli Roślin oraz pozycję firmy na polskim rynku?
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. jest liderem w hodowli i produkcji materiału siewnego roślin strączkowych i traw. Mamy silną i ugruntowaną pozycję w takich gatunkach jak: kostrzewa czerwona, kostrzewa łąkowa, życica trwała, życica mieszańcowa, łubin żółty, łubin wąskolistny, groch siewny. Jesteśmy również liderem w hodowli i produkcji facelii błękitnej. Posiadamy wiodącą pozycję na rynku zbóż z ogromną perspektywą na dynamiczny wzrost udziału w rynku pszenicy ozimej oraz żyta ozimego i jęczmienia. Nasze odmiany oferowane na rynku są wysokiej jakości materiałem siewnym. Nasz średni udział w rynku sprzedaży nasion w kraju kształtuje się na poziomie około 30 %.
3,Jakie są największe osiągnięcia hodowlane PHR w ostatnich latach?
Spółka swoją działalność prowadzi w oparciu o pięć Oddziałów występujących na terenie trzech województw: wielkopolskiego, lubuskiego i zachodnio-pomorskiego. Większość hodowanych przez nas gatunków należy do gatunków strategicznych z punktu widzenia gospodarki żywnościowej Polski. Hodowla twórcza nowych odmian obejmuje następujące gatunki: pszenicę ozimą, żyto ozime, groch siewny, łubin wąskolistny i łubin żółty. Prowadzimy również hodowlę zachowawczą odmian wyhodowanych w Spółce oraz produkcję nasienną i sprzedaż wysokiej jakości elitarnego i kwalifikowanego materiału siewnego przede wszystkim odmian własnej hodowli.
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. jest nowoczesną firmą hodowlano-nasienną, która w każdym roku zgłasza nowe odmiany roślin do urzędowych badań COBORU i skutecznie je rejestruje oraz wprowadza je na listy rekomendowane do siewu w całym kraju. Łącznie PHR jest właścicielem 74 odmian roślin rolniczych. W latach 2015-2018 Spółka zarejestrowała 13 nowych odmian, w tym dwie nowoczesne odmiany zbóż: pszenicę ozimą Formacja oraz jęczmień jary Eldorado, siedem odmian roślin strączkowych ( m.in. łubin wąskolistny Bolero plonujący w doświadczeniach rejestrowych COBORU na poziomie 135% wzorca) i dwie odmiany traw.
Znaczącą pozycję na krajowym rynku Spółka zawdzięcza nowoczesnemu zapleczu badawczo-technologicznemu i profesjonalnej kadrze.
4.W jaki sposób firma przyczynia się do kreowania postępu biologicznego w rolnictwie? Czy PHR współpracuje w tym zakresie z instytucjami naukowo-badawczymi?
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. wdraża do praktyki hodowlanej najnowocześniejsze techniki pozwalające na skrócenie czasu trwania programów hodowlanych. Wdrożenie technik uzyskiwania podwojonych haploidów (DH), metody pojedynczego ziarna (SSD) oraz zastosowanie markerów molekularnych na skalę przemysłową stanowi innowację technologiczną na skalę Polski oraz zwiększa konkurencyjność firmy na rynku krajowym i europejskim, jednocześnie pozwalając zaoszczędzić środki finansowe potrzebne na prowadzenie doświadczeń polowych na bardzo szerokim materiale roślinnym.
W swoich pracach hodowcy Spółki wykorzystują najnowocześniejsze źródła genetycznej odporności na najważniejsze choroby występujące w poszczególnych gatunkach. Skrócenie cyklu hodowlanego oraz zastosowanie źródeł genetycznej odporności pozwala uzyskać nowoczesne odmiany w krótszym czasie dzięki czemu Spółka kreuje postęp genetyczny w rolnictwie. Wdrożenie najnowszych osiągnięć naukowych do praktyki hodowlanej możliwe jest dzięki współpracy Spółki z odpowiednimi partnerami naukowymi. Spółka realizuje projekty B+R (badawczo-rozwojowe) we współpracy z wiodącymi branżowymi jednostkami naukowymi, wśród których znajdują się największe Uniwersytety i Instytuty w Polsce. Spółka najważniejsze prace badawczo-rozwojowe prowadzi we współpracy z: Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytutem Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowym Instytutem Badawczym w Radzikowie oraz Instytutem Genetyki Roślin PAN w Poznaniu.
5.Jaka jest przyszłość branży hodowli roślin? W jakim kierunku prowadzone są prace badawczo-naukowe w tym zakresie?
W ocenie Poznańskiej Hodowli Roślin Sp. z o.o. rozwój branży związanej z hodowlą roślin w długofalowym okresie będzie miał perspektywiczne i decydujące znaczenie dla krajowego i zagranicznego rolnictwa. Determinantem tego rozwoju jest stałe poszukiwanie przez rolników nowych wysokoplonujących i zdrowych odmian roślin rolniczych. W Spółce nieustannie trwają prace nad wyhodowaniem takich odmian, a w szczególności w kontekście zmieniającego się klimatu, odmian zbóż odpornych na niekorzystne warunki atmosferyczne, którymi są mróz i susza.
Już w 2012 roku Spółka uruchomiła laboratorium in vitro, w którym prowadzi badania pod kątem zastosowania w praktyce hodowlanej nowatorskich metod skracania czasu potrzebnego do wyhodowania nowych odmian (DH, SSD). Prace te mają na celu optymalizację metodyki, która pozwoli na wykorzystanie innowacyjnych technik w codziennej praktyce hodowlanej. Jak dotąd z sukcesem wdrożono techniki oparte o kultury in vitro izolowanych zarodków, polegające na krzyżowaniu oddalonym pszenicy z kukurydzą oraz kultury pylnikowe dzięki czemu z roku na rok zwiększa się efektywność uzyskiwania cennych materiałów wyjściowych do hodowli. Otrzymanie form haploidalnych, a następnie podwojenie liczby chromosomów u form haploidalnych pozwala uzyskać w ciągu jednego pokolenia formy diploidalne całkowicie homozygotyczne (linie podwojonych haploidów). Dodatkowo stosowana jest metoda łącząca klasyczną technikę pojedynczego ziarna SSD z kulturą in vitro niedojrzałych zarodków, pozwalającą przyśpieszyć cykl hodowlany o 2-3 lata, głównie dzięki wyeliminowaniu okresu potrzebnego do uzyskania dojrzałych nasion oraz okresu spoczynku nasion.
6.Proszę ocenić sytuację na polskim rynku hodowli roślin. Czy rolnicy nie preferują tańszych i gorszych importowanych odmian roślin?
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. obserwuje coraz to większe zainteresowanie polskich rolników nabyciem rodzimego materiału siewnego wytwarzanego przez polskie firmy rolnicze. Przedkłada się to na większą świadomość zakupu przez polskich rolników kwalifikowanego materiału siewnego, który jest gwarancją wysiewu pewnego certyfikowanego materiału dającego wysoki plon, posiadającego wysoką zimotrwałość, odporność na choroby, a przede wszystkim kupując materiał siewny mają gwarancję zakupu właściwej odmiany. W ocenie Spółki rodzime odmiany roślin przystosowane są do warunków klimatycznych panujących na obszarze naszego kraju oraz ich zmienności, a także do warunków klimatycznych krajów o jeszcze bardziej wymagających warunkach. Patrząc na wyniki sprzedaży i zainteresowanie polskiego rolnictwa krajowym materiałem siewnym uważam, że z roku na rok ta świadomość jest coraz większa i uwzględnia przewagę polskich odmian w tym zakresie. Z analizy rynku wynika, że ceny zagranicznych odmian materiału siewnego są wyższe niż odmian krajowych. W związku z tym produkty krajowe wyhodowane w polskich firmach hodowlanych są zdecydowanie bardziej konkurencyjne w stosunku do ofert zachodnich firm, a jakościowo często nieporównywalne z polskimi odmianami.
7.Firma jest laureatem wielu nagród i wyróżnień. Które z nich są dla Pana szczególnie cenne? Dzięki jakim działaniom udało się je uzyskać?
Wszystkie uzyskane przez Poznańską Hodowlę Roślin Sp. z o.o. nagrody i wyróżnienia są dla nas bardzo cenne, ponieważ doceniają nasze zaangażowanie i prace na rzecz rolnictwa. Na przestrzeni lat byliśmy wielokrotnie wyróżniani na targach branżowych takich jak: POLAGRA PREMIERY oraz AGRO-TECH KIELCE złotymi medalami. W ostatnich dwóch latach złotymi medalami zostały wyróżnione nasze najnowsze odmiany: pszenica ozima FORMACJA – to najwyżej plonująca w grupie jakościowej A pszenica, która odznacza się bardzo wysokim plonem, wysoką zimotrwałością oraz odpornością na choroby i niespotykanym krzewieniem, czy też łubin wąskolistny BOLERO – najlepiej plonujący na rynku.
W czerwcu tego roku otrzymaliśmy kolejna nagrodę FIRMA ROKU – 2018. Tytuł ten jest ukoronowaniem naszej pracy na rzecz rolnictwa. To wyjątkowe wyróżnienie i podkreślenie, że nasza praca jest doceniana na poziomie nie tylko lokalnym, ale i ogólnokrajowym. Czujemy się zaszczyceni tą nagrodą, ponieważ jesteśmy pierwszą firmą hodowlaną wyróżnioną w ten sposób. To ogromne wyróżnienie i szczególna motywacja do kontynuowania wytężonych prac badawczych. W kolejnych latach będziemy dalej skupiać się na hodowli twórczej roślin rolniczych z wykorzystaniem innowacyjnych rozwiązań oraz wprowadzaniem postępu hodowlanego i produkcyjnego.
Nasze wyniki nie byłyby możliwe bez wyspecjalizowanej kadry hodowlanej, zaangażowaniu wszystkich pracowników firmy i współpracy z instytucjami naukowymi.
