Rozmowa z Przemysławem Czarnkiem, Ministrem Edukacji i Nauki
Co według Pana Ministra będzie największym wyzwaniem dla polskiej nauki w 2021 roku?
Z całą pewnością wielkim wyzwaniem dla świata nauki będzie znalezienie skutecznego leku na COVID-19. I w tym kontekście powinniśmy działać zgodnie z zasadą „wszystkie ręce na pokład”. Warto jednak wspomnieć o tym, że warunkiem rozwoju nauki jest pełna wolność akademicka, wolność debaty akademickiej, badań naukowych i ogłaszania ich wyników, nauczania i temu służy zaproponowany tzw. pakiet wolności akademickiej, czyli zmiany w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Rozwój nauki polskiej jest warunkiem rozwoju państwa polskiego. Naszym zadaniem jest wzmacnianie tego rozwoju. Chcemy w tym wesprzeć zarówno rektorów, jak i naukowców. Stąd powstanie pakietu wolności akademickiej, który zapewni możliwość debaty akademickiej na zasadach pluralizmu światopoglądowego dla wszystkich naukowców i członków uczelni. Nikt nie będzie mógł być pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej za swoje przekonania światopoglądowe, religijne, filozoficzne wyrażane w granicach obowiązującego prawa.
Proszę ocenić zaangażowanie i osiągnięcia polskiej nauki w walce z epidemią koronawirusa.
Powstało wiele projektów realizowanych przez instytuty Państwowej Akademii Nauk, przykładem są polskie testy na wykrywanie koronawirusa opracowane w Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN, dzięki środkom przyznanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Dodatkowo, Instytuty Sieci Badawczej Łukasiewicz mogą się pochwalić, m.in. opracowaniem unikatowego, pierwszego tego typu w Polsce, szybkiego testu molekularnego LAMP diagnozującego zakażenie SARS-COV-2, respiratorem ciśnieniowym „ostatniej szansy” WentILOT 1.0, czy badaniami nad szczepionką przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 i skutecznego leku na COVID-19.
Nadzorowane przez nas instytucje realizują specjalne edycje swoich programów, m.in. Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej i Narodowe Centrum Nauki prowadzą program „Polskie Powroty. Edycja COVID-19”, jest także program NAWA „Granty Interwencyjne”. Warto wspomnieć też o konkursach ogłaszanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, w ramach przedsięwzięcia „Wsparcie szpitali jednoimiennych w walce z rozprzestrzenianiem się zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz w leczeniu COVID-19”, czy Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój – konkurs „Szybka Ścieżka – Koronawirusy”, które finansowo wspierają projekty B+R z zakresu przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się pandemii, czy konkurs Narodowego Centrum Nauki „Szybka ścieżka dostępu do funduszy na badania nad COVID-19”.
Przy tej okazji chciałbym podziękować prof. Maciejowi Żyliczowi, który przewodniczył zespołowi doradczemu do spraw działań związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 powołanym przy naszym resorcie. W skład zespołu wchodziło wielu wybitnych naukowców, epidemiologów i wirusologów, którzy opiniowali projekty naukowe, rekomendując do finansowania te najbardziej wartościowe.
Dziękujemy za rozmowę