Z prof. dr hab. Przemysławem Wiszewskim, rektorem Uniwersytetu Wrocławskiego rozmawia Milena Zarabska

Przemysław Wiszewski, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego fot. mat. prasowe

Ze względu na pandemię, wybory rektora Uniwersytetu Wrocławskiego odbyły się na Stadionie Miejskim we Wrocławiu. To chyba wydarzenie bez precedensu w historii Uczelni. Jak Pan je wspomina?

Nieczęsto zostaje się wybranym do pełnienia funkcji rektora dużej uczelni. Siłą rzeczy, jest to duże przeżycie. Nie było dla mnie jasne, czy nasza Wspólnota zgodzi się na proponowany przeze mnie, projakościowy kierunek zmian. Wybór w pierwszym głosowaniu był sporym zaskoczeniem. Wybory na Stadionie Miejskim były bardzo sprawnie zorganizowane przez Uniwersytecką Komisję Wyborczą i służby stadionowe. Dla mnie był to przede wszystkim modelowy przykład współdziałania Uniwersytetu z otoczeniem społecznym.

Uniwersytet Wrocławski otrzymał status uczelni badawczej. Jakie to ma znaczenie dla dalszego rozwoju Uczelni?

Przystąpienie do konkursu IDUB miało kluczowe znaczenie dla naszej przyszłości. Szkolnictwo wyższe zmaga się z brakiem stałości sytuacji prawnej oraz niedofinansowaniem. W ostatnich latach uczelniom wskazano kierunek zmian – dorównanie najlepszym uczelniom światowym w jakości badań. Przy obowiązującym poziomie finansowania nauki to cel bardzo trudny. Z uznaniem powitałem zaproszenie Ministerstwa do specjalizacji uczelni. Uznaliśmy, że mamy potencjał, by prowadzić najwyższej jakości badania podstawowe. Ich rozwijanie, łączenie z potrzebami społeczeństwa, głębokie umiędzynarodowienie dydaktyki i działań naukowych daje szansę na zaoferowanie pracownikom, studentom i naszemu otoczeniu konkretnych, długofalowych korzyści płynących z przekształcenia uczelni wyższej w centrum innowacji.

Ocenia się, że spośród wrocławskich uczelni Uniwersytet Wrocławski ma największe możliwości skoku rozwojowego. Jakie zmiany należy przeprowadzić, aby podołać wyzwaniu jakim jest doganianie najlepszych uczelni w Europie i na świecie?

Droga do doskonałości w prowadzeniu badań i dydaktyce uniwersyteckiej jest znana. Ale jest to proces długi, wymagający cierpliwości. Najważniejsze jego składowe to: inwestowanie w najlepszych i wspieranie obiecujących wykładowców, nastawienie na strategiczne cele Wspólnoty rekrutacji nowych pracowników, zwłaszcza zagranicznych, powiązanie dydaktyki z kreatywnością i udziałem w prowadzeniu badań. To także akcentowanie znaczenia jakości w dydaktyce i transparentność w procesach zarządzania. Taki program trzeba wprowadzić w instytucji o wieloletnich tradycjach. Skoro chcemy stać się uczelnią badawczą, silną i niezależną, musimy położyć nacisk na premiowanie jakości, talentu i wysiłku w pracy na rzecz naszej Wspólnoty, na włączenie badań i dydaktyki jako jednej całości w obieg międzynarodowy.

Jakie są najważniejsze priorytety badawcze Uniwersytetu Wrocławskiego?

Wskazaliśmy sześć Priorytetowych Obszarów Badawczych naszego Uniwersytetu. Zdrowie – od analizy genu do powstania leku to pole biologów, biotechnologów i chemików. Badacze skupiają się na nowatorskich terapiach opracowywanych w oparciu o badania na poziomie komórek. Materiały funkcjonalne to domena chemików i fizyków, badania właściwości materii w celu stworzenia nowych materiałów. Operowanie na wielkich danych: od aspektów algorytmicznych i logicznych do data science i sztucznej inteligencji – to informatyczne i matematyczne analizy wielkich zbiorów danych (big data) i prace nad rozwojem tak zwanej sztucznej inteligencji. Człowiek między naturą i kulturą – tu antropolodzy, psychologowie i kulturoznawcy zajmować się będą biologicznymi i kulturowymi uwarunkowaniami zachowań i aktywności grupowych człowieka. Człowiek – miasto – środowisko – obszar badań nad problemami społeczności ludzkich wynikającymi z interakcji między nami jako gatunkiem a otoczeniem fizycznym i biologicznym. Wielokulturowość – współpraca i jej struktury – temat kluczowy w obliczu głębokich przemian współczesnych społeczeństw, w których różnice między generacjami, warstwami, grupami związanymi z miejscem zamieszkania, wykształceniem ważą na decyzjach określających przyszłość społeczeństw. Jednocześnie szukamy możliwości rozwoju także tam, gdzie dziś nie zawsze osiągnięto pełną realizację możliwości obecnych w prowadzonych badaniach.

Czy uważa Pan, że konsolidacja czołowych uczelni wrocławskich jest potrzebna?

Konsolidacja nie jest uniwersalnym rozwiązaniem bolączek uczelni. Jest narzędziem, które warto zastosować w precyzyjnie określonym celu, w warunkach dobrze zdefiniowanych i stabilnych. Konsolidacja dotknęłaby kilku tysięcy wykładowców, kilku-kilkunastu tysięcy pracowników wspierających badania i dydaktykę, kilkudziesięciu tysięcy studentów. Jeśli jasno określimy wartość dodaną dla tych grup, zaplanujemy ten proces z myślą o przyszłości i z klarownym zyskiem dla społeczności w teraźniejszości – to uznam ją za sensowne narzędzie. Nie boję się wyzwań, ale jestem człowiekiem, którego marzenia muszą być w równej mierze ambitne, jak realistycznie zaplanowane.