„Dlaczego w naszej gminie”? Tak brzmiał tytuł panelu dyskusyjnego w ramach kwietniowego V Europejskiego Kongresu Samorządów, w którym wziął udział prezes Kraków Airport Radosław Włoszek. Z dyskusji wyłania się następująca konkluzja: rozwój wymaga inwestycji a inwestycje wymagają dialogu ze społecznościami lokalnymi. Dialog zaś wymaga zrozumienia istoty dobra publicznego.
Prezes Kraków Airport Radosław Włoszek fot. mat. prasowe
Najbliżsi sąsiedzi inwestycji użytku publicznego chcieliby często korzystać z jej dobrodziejstw, licząc jednocześnie na jej realizację z dala od ich domostw.
Dyskutanci rozmawiali, między innymi, o przyczynach oporu społeczności lokalnych wobec dużych inwestycji infrastrukturalnych. Wśród panelistów znaleźli się, obok prezesa Radosława Włoszka, także Mikołaj Wild, Pełnomocnik Rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego, Wiktor Jurkiewicz reprezentujący firmę AECOM Polska zaangażowaną w budowę zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny, Jakub Jarosz, odpowiedzialny za komunikację Polskich Sieci Elektroenergetycznych oraz Monika Bończa-Tomaszewska, która przez dwa lata odpowiadała za komunikację publiczną Gaz System, w tym za budowanie i utrzymywanie relacji z otoczeniem Terminala LNG.
Pełnomocnik Rządu ds. CPK Mikołaj Wild zwrócił uwagę na fakt, że obawy społeczności lokalnych w związku z inwestycją są czymś naturalnym. Ważnym zadaniem inwestora jest zapewnienie balansu między interesem publicznym a interesem jednostek. Podkreślił ponadto, że za nastroje towarzyszące inwestycjom infrastrukturalnym odpowiadają zarówno inwestorzy jak i samorządy lokalne. Jedni i drudzy powinni wykazywać się odpowiednią wrażliwością i zrozumieniem dla społeczności lokalnych, ale też dla inwestycji o znaczeniu ponadlokalnym.
Wiktor Jurkiewicz z firmy AECOM powiedział, że kluczem do dialogu z lokalną społecznością jest gruntowne rozpoznanie i zrozumienie potrzeb jej przedstawicieli. W przypadku przygotowań do przenosin mieszkańców terenu przewidzianego pod budowę zbiornika przeciwpowodziowego proces ten okazał się bardzo czasochłonny. Dzięki niemu jednak udało się spełnić oczekiwania mieszkańców wsi Nieboczowy. Wielu skorzystało z odszkodowania na zasadzie „ziemia za ziemię”, inni zaś z opcji przenosin do mieszkań w zasobie wielorodzinnym.
Monika Bończa Tomaszewska podkreślała – na przykładzie Gaz System – wagę prawidłowo prowadzonej, systematycznej i odpowiedzialnej polityki informacyjnej. Akcentowała ponadto znaczenie działań edukacyjnych jako niezbędnych w budowaniu świadomości społecznej dotyczącej dużych projektów infrastrukturalnych. Nie wszystko może być przedmiotem konsultacji społecznych towarzyszących przygotowaniom do skomplikowanych inwestycji infrastrukturalnych, jednak wszystkie aspekty tych inwestycji winny być gruntownie wyjaśniane.
Prezes Kraków Airport, największego lotniczego portu regionalnego w Polsce, Radosław Włoszek, mówił o odpowiedzialnej polityce informacyjnej towarzyszącej przygotowaniom do realizacji inwestycji zapisanych w Planie Generalnym lotniska. Zaledwie dwa dni po przyjęciu planu budowy nowej drogi startowej rozpoczęto spotkania informacyjne z przedstawicielami lokalnej społeczności. W 2017 r. przeprowadzono cykl otwartych spotkań informacyjnych, m.in. dla mieszkańców poszczególnych sołectw położonych najbliżej lotniska. Łącznie odbyło się ok. 20 spotkań informacyjnych. Te otwarte spotkania stały się początkiem całego procesu informowania, którego efektem będzie nowa droga startowa na krakowskim lotnisku: utworzono dedykowaną stronę internetową, adres email do korespondencji związanej z inwestycją, zakładkę z odpowiedziami na najczęściej zadawane pytania, wydawany jest biuletyn informacyjny dla do mieszkańców sołectw położonych najbliżej lotniska, uruchomione zostało dedykowane konto na Twitterze.
W kontekście tych wszystkich działań warto opisać szczególną postawę Gminy Zabierzów, udziałowca lotniska i zarazem krytyka jego planów inwestycyjnych. Stanowisko prorozwojowe i akceptujące plany inwestycyjne lotniska prezentują wszyscy udziałowcy poza Gminą Zabierzów, czyli: Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze, Województwo Małopolskie, Gmina Miejska Kraków. Jedynym udziałowcem, który kontestuje plany inwestycyjne jest właśnie Gmina Zabierzów. Tymczasem, od początku istnienia cywilnego lotniska w Balicach, największym bezpośrednim beneficjentem jego dynamicznego rozwoju była i jest wspomniana gmina. To na terenie tej gminy jest zlokalizowane lotnisko, to tutaj została zarejestrowana spółka zarządzająca cywilnym portem lotniczym, to do tej gminy cały czas wpływają podatki od nieruchomości.
Opisany przypadek potwierdza jedynie, że dialog towarzyszący przygotowaniom do dużych inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, a takim jest plan inwestycyjny Kraków Airport, to duże wyzwanie nie tylko dla inwestora ale też dla samorządów. Odpowiedzialna postawa tych ostatnich jest nie mniej ważna niż polityka informacyjna i edukacyjna oraz konsultacji społeczne prowadzone przy udziale inwestora.
